Aile işletmelerinde kurumsallaşma sürecinde tuzak davranışlar ve Kahramanmaraş örneği

Abstract

Aile işletmeleri aile üyelerinden bir ya da daha fazla kişinin çalıştığı ve kararlarında etkili olduğu, hisselerin yarıdan fazlasına ailenin sahip olduğu ve yönetim kurulunda ailenin çoğunlukta olduğu işletmeler olarak tanımlanabilir.Aile işletmelerinde birbiriyle etkileşim halinde olan ve iç içe geçmiş; aile, işletme ve mülkiyet olmak üzere üç boyut vardır. Bunlar arasındaki dengeyi kurmak ve gözlemlemek gerek.Aile işletmeleri her ülkede ekonomilerin lokomotifi durumundadırlar. Türkiye'de de işletmelerin %90-95'i aile işletmesi özelliğini taşımaktadır.Aile işletmelerinin; 2. kuşakta çözüldüğü ve 3. kuşakta neredeyse yok olma noktasına geldiği bir vakıadır. Bu durum işletmelerin sürdürülebilirliğinde büyük bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Hâlbuki aile işletmeleri istihdamın desteklenmesinde daha fazla rol üstlenirler ve bunu bir görev olarak kabul ederler. Böylece kriz ortamlarında adeta bir dalga kıran vazifesi görürler. Krizlerden daha çabuk çıkılmasında öncülük ederler.Aile işletmeleri diğer işletmelerden daha avantajlı olmalarına rağmen aile içi problemlerden dolayı kendi kendileri için bir risk alanı oluştururlar. Aile; bir yandan başarının, umudun kaynağı iken, diğer yandan da bunların yok edilmesine neden olabilecek bir potansiyel taşımaktadır. Bu nedenlerle, aile işletmelerinde, `işlerin kişilere göre değil, kurallara göre yönetilmesi` ilkesinin, yani kurumsallaşmanın hayata geçmesi gerekmektedir. Bu bağlamda işletme ve ailenin kurumsallaşması birlikte düşünülmelidir.Aile işletmeleri ile ilgili pek çok çalışma yapılmıştır. Bununla birlikte, aile işletmelerinin kurumsallaşma sürecindeki, aileden kaynaklanan `tuzak davranışların önlenmesi` konusunda ise yeterli araştırma yapılmadığı görülmektedir. Bu çalışmamızda aile işletmelerinin uzun ömürlü olmaları için gerekli olan kurumsallaşma sürecinde aile bireylerinden kaynaklanan kurumsallaşma engelleri ve tuzak davranışlara karşı neler yapılabileceğine dair tutum ve davranışlar test edilmiştir. Önerilerin saha bulgularına göre analizleri yapılmıştır. Netice olarak; Kahramanmaraş'da aile işletmelerinde yapılan bu çalışmamızda aile üyelerinden kaynaklanan kurumsallaşma engelleri ve tuzak davranışların ortadan kaldırılması, hatta ortaya çıkmadan önlenebilmesi için önerilerde bulunulmuştur. Burada; güven, şeffaflık, adil paylaşım, hesap verebilirlik, açıklık, saygı, etkinlik, doğru iletişim, ortak akıl, uzman desteği, profesyonellerle çalışma, planlama alışkanlığı, yazılı kurallara uyma, kurum kültürünü önemseme, geleceği görebilecek bir devir planına sahip olma, liyakat, toplumsal sorumluluk gibi tercihler öne çıkmaktadır. Umarız bu çalışma ile aile ve aile işletmelerinin geleceğe birlikte kalabilme gerçeğinin anlaşılmasına katkı sağlamış oluruz. Anahtar kelimeler: Aile işletmeleri, Kurumsallaşma, Kurumsallaşma tuzakları, Aile tuzakları, Kurumsallaşma tuzaklarının önlenmesi.

Family businesses that family members of one or more people to work and be effective in the decision, which the family owns more than half of the shares and the board of directors of the company described as the family is in the majority. Which interact with each other and intertwined in family businesses; family, business, and property there are three dimensions. They establish the balance between and the need to observe.Family businesses are the locomotive of economy in every country. 90-95% of enterprises in Turkey bears the family business feature. Family business; 2 and 3 have been resolved in generation is a fact that came to be almost no point in generations. Family of businesses operating in the world and Turkey; 2 and 3. It is observed that resolved generation came to be almost no point in generations. This situation is a major problem in ensuring business continuity emerges.Thanks to assume a greater role in promoting employment businesses whereas the family and to accept it as a task, they serve as breaks like a wave of the crisis. Thus they led the exit from the crisis more quickly. Family businesses despite being more advantageous than other businesses because of family problems are a risk area for themselves. Family; The success of a hand, while the hope of resources, but also carries a potential such as to cause the destruction thereof. For these reasons, the family business, `things rather than persons, governed by the rule of` the institutionalization of policies that must be implemented. The institutionalization of the family and business in this context should be considered together. Many studies have been made about the family business. However, family businesses in the institutionalization process, resulting family `Preventing trap behavior` is often not done enough research on the. In this study, which is necessary for the longevity of the family business `institutionalization` What the process of institutionalization of family members against obstacles and traps behavior resulting from attitudes and behaviors that can be done has been tested in the field. According to the findings of the analysis of field suggestions it is made. As a result; Kahramanmaras province in the family business made it work in our institutionalization and the removal of barriers to trap behavior arising from family members, or even to prevent the emergence of suggestions were made. Here; trust, transparency, fair sharing, accountability, openness, respect, efficiency, accurate communication, collective intelligence, expert support, working with professional planning habits, comply with the written rules, disregarding the corporate culture, have a vesting schedule that could see the future, merit, social It stands out as responsible choices. We hope that we work with these families and family businesses have contributed to the understanding of reality to remain together in the future. Keywords: Family businesses, institutionalization, institutionalization traps, traps families, prevention of institutionalization trap.