Anadolu Selçuklu Dönemi Sivas medreseleri

Abstract

Sivas şehri İç Anadolu Bölgesinde Baharat yolu, Mezopotamya ve Karadeniz arasındaki ticaret yolları üzerinde yer almaktadır. Coğrafi konumu ile tarihin ilk çağlarından itibaren Anadolu'da medeniyet kuran devletlerin önemli yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Anadolu Selçuklu Döneminde de Sivas önemini devam ettirmiş ve şehir için `Dâru'l-Âlâ` (Yücelik Beldesi) ünvanı kullanılmıştır. Anadolu Selçuklu döneminde Sivas'ta inşa edilen medreseler sayesinde şehir ilmi ve kültürel açıdan gelişmiştir. Bu dönemde Sivas'da on dört tane medrese inşa edilmiştir. Medreselerden sadece dördü günümüze ulaşmıştır. Bunlar; Sivas Dârüşşifâsı 614/1217, Gökmedrese (SahibiyeMedresesi) 670/1271, Burûciye Medresesi 670/1271-2, Çifte Minareli Medrese 670/1271-2'dir. Bu medreseler dışında Selçukiye Medresesi, Sübaşı Medresesi, Kemaliye Medresesi, Bulgari Medresesi, Kadı Necmeddin Medresesi, Necmeddin Muhammed el-Hatibi Medresesi, Şemseddin el-Cez(er)i Medresesi, Emirüddin Ali Hamavi Medresesi, Hokkabaz Medresesi ve Necmeddin Tûsi Medresesigünümüze ulaşmayan medreselerdir. Vakfiyelerde adı geçen on medreseden hiçbiri diğer kaynaklarca bilinmeyen medreselerdir.Araştırmamız da Anadolu Selçuklu dönemi Sivas'da bulunan medreseler ve medreselerde uygulanan eğitim faaliyetleri çeşitli yönleriyle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynak incelemesine yer verilmiştir. Birinci bölümde; Sivas şehrinin coğrafi durumu, menşei, kuruluşu ve Türk hâkimiyetinden önce ve sonraki tarihinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde; Selçuklu Döneminde Sivas'da inşa edilen medreseler, bânileri, mimari yapıları, vakıfları; üçüncü bölümde ise medrese kadrosu, dersler ve kitaplar, medreselerde görev yapan müderris ve ilim adamları hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

The city of Sivas is located in Central Anatolia on the Spice Road, trade routes between Mesopotamia and the Black Sea. Due to its geographical location, it has been one of the important settlements of the states that established civilization in Anatolia since the first ages of history. In Anatolia Seljuk period, Sivas continued its importance and the title of `Daru'l Ala` (town of greatness) was used for the city. Thanks to the madrasas built in Sivas during the Anatolia Seljuk period, the city developed in terms of Science and culture. Fourteen madrasahs were built in Sivas during this period. Only four of the madrasas have survived to the present day. These are Sivas Darusifa 614/1217, Gök Madrasa (Sahibiye Madrasa) 670/1271, Buruciye Madrasa 670/1271-2, Çifte Minareli Madrasa 670/1271-2. Besides these madrasas, Selçukiye Madrasa, Subasi Madrasa, Kemaliye Madrasa, Bulgari Madrasa, Kadi Najmeddin Madrasa, Najmeddin Muhammad al-Hatibi Madrasa, Şemseddin Al-Cez(er)I Madrasa, Emiruddin Ali Hamavi Madrasa, juggler Madrasa and Najmeddin Tusi Madrasa are the madrasas that have not reached today. None of the ten madrasas mentioned in the foundations are madrasas unknown to other sources.Our research also attempted to reveal various aspects of the educational activities in the madrasas and madrasas in Sivas during the Anatolia Seljuk period. Our research consists of an introduction and three parts. Subject, purpose, method and source examination are given in the introduction. In the first chapter, the geographical situation, origin, establishment and history of the city of Sivas before and after the Turkish domination are mentioned. In the second section; madrasas, Banis, architectural structures and foundations built in Sivas during the Seljuk period; in the third section, the madrasa staff, lectures and books, the madrasas and science men who work in the information was tried to be given.