Anadolu Selçuklu Dönemi Amasya medreseleri

Abstract

Anadolu'nun ender kentlerinden biri olan Amasya ticaret yollarının geçiş güzergâhında bulunması ve Karadenizi İç kesimlere bağlamasından dolayı tarihi süreçte önemli bir şehir olmuştur. Anadolu Selçuklu döneminde de Amasya önemini devam ettirmiş ve şehir için `Darün'n-Nasr` (Nusret ve zaferin merkezi), `Darü'l-İzz` (İzzet ve saâdetin merkezi) ünvanları kullanılmıştır. Anadolu Selçuklu döneminde Amasya'da inşa edilen medreseler sayesinde şehir ilmi ve kültürel açıdan gelişmiştir. Bu dönemde Amasya'da yedi tane medrese inşa edilmiştir. Bunlar; Halifet Gazi Medresesi (622/1225), Gökmedrese (Turumtay Medresesi) (665/1268), Amasya Dârüşşifâsı (708/1308), Ata Bey Medresesi (727/1326), Alaca Yahya Medresesi (775/1373), Mesudiye Medresesi ve Doğrakiye Medresesi (631/ 1233)'dir.Araştırmamız da Anadolu Selçuklu dönemi Amasya da bulunan medreseler ve medreselerde uygulanan eğitim faaliyetleri çeşitli yönleriyle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynak incelemesine yer verilmiştir. Birinci bölümde Amasya şehrinin coğrafi durumu, menşei, kuruluşu ve Türk hâkimiyetinden önce ve sonraki tarihinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde; Anadolu Selçuklu döneminde Amasya'da inşa edilen medreseler, banileri, mimari yapıları, vakıfları; üçüncü bölümde ise medrese kadrosu, dersler ve kitaplar, medreselerde görev yapmış Âlimler hakkında bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Amasya, which is one of the rare cities of Anatolia, has been an important city in the historical process because it is located on the crossing route of trade routes and connects the Black Sea to the inner parts. Amasya continued its importance during the Anatolia Seljuk period and the city was named `Darün'n-Nasr` (Nusret and the center of victory), `Darü'l-Izz` (center of happiness and Izzet). Thanks to the madrasas built in Amasya during Anatolia Seljuk period, the city developed in terms of Science and culture. Seven madrasahs were built in Amasya during this period. These; Halifet Gazi Madrasa (622/1225), Gök Madrasa (Turumtay Madrasa) (665/1268), Amasya Darusifa (708/1308), Ata Bey Madrasa (727/1326), Alaca Yahya Madrasa (775/1373), Mesudiye Madrasa and Doğrakiye Madrasa (631/ 1233) are.Our research also attempted to reveal various aspects of the educational activities in the madrasas and madrasas in Amasya during the Anatolia Seljuk period. Our research consists of an introduction and three parts. Subject, purpose, method and source examination are given in the introduction. In the first chapter, the geographical situation of Amasya city, its origin, its establishment and its history before and after Turkish domination are mentioned. In the second part; madrasas, Banis, architectural structures and foundations built in Amasya during Anatolia Seljuk period; in the third section, madrasa staff, lectures and books, information about the scholars who served in madrasas were tried to be given.