Yaşlıya bakım veren aile bireylerinin bakım verme yükü ve bakım verenin iyilik hali

Abstract

Bu araştırma 65 yaş ve üstü yaşlılara bakım veren aile bireylerinin bakım verme yükü ve iyilik halinin belirlenmesi amacıyla yapılan tanımlayıcı nitelikte bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Denizli il merkezinde ikamet eden 380 yaşlı ile bu yaşlılara bakım veren aile bireyleri oluşturmuştur. Araştırma 363 yaşlı ve bu yaşlılara bakım veren aile bireyleri üzerinden yürütülmüştür. 17 katılımcı çeşitli nedenlerden dolayı araştırmaya katılmayı kabul etmemiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanan bakım veren aile bireylerin ve bakım alan yaşlı bireylerin tanıtıcı özelliklerini belirleyen sosyo-demografik veri formu, `Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği` ve `Bakıcı İyilik Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu'ndan ve araştırmanın yürütüldüğü kurumlardan yazılı izin alınmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programıyla analiz edildi. Araştırma sonucunda bakım veren aile bireylerin bakım verme yükü puan ortalaması 32,63 + 15,72 ve iyilik hali toplam ölçek puan ortalaması 159,38 + 24,55 olarak bulunmuştur. Bu değerler bakım veren aile bireylerin bakım yükünün orta derecede, iyilik halinin ise iyi düzeyde olduğu göstermektedir. Bakım verenlerin cinsiyeti, yaşı, öğrenimi, gelir durumları ve yakınlık derecesi ile bakım verme yükü arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bakım verenin gün içinde yaşlı bakım için ayırdığı sürenin fazla olması, sosyal desteğin olmaması ve bakım verenin algılanan sağlık durumunun kötü olması gibi durumlarda bakım yükünün arttığı, iyilik hali düzeyinin ise düştüğü tespit edildi. Hemşirelerin yaşlıya bakım veren aile bireylerinin bakım yükünü azaltmak ve iyilik hali düzeyini yükseltmek amacıyla hem yaşlı bireye hem de bakım veren aile bireylerine yönelik gereksinimi olan konularda sağlık eğitimi, danışmanlık ve destekleyici hizmetler vermesi önerilebilir.Anahtar Sözcükler: Yaşlı, Bakım Veren, Bakım Verme Yükü, İyilik Hali

This research is a descriptive research which aims to determine the caregiver burden and well-being in the family caregivers of elder persons of ages 65 and older. Sample of the research was comprised of 380 elder persons in residing at Denizli city center and family caregiver of these elder persons. The research was carried out with 363 elderly persons and family caregivers. 17 participants did not accepted to participate in the research due to various reasons. Socio-demographic data form which determining of the descriptive characteristics of family caregivers and elderly persons receiving care prepared to by the researcher using from the literature, `Caregiving burden interview scale` and `Caregiver Well-Being Scale` has been in the research as the data collection tool. In order to conduct the research, permissions were obtained from Pamukkale University Medical Faculty Clinical Ethics Committee and other institutions where research is conducted. Data of the research were analyzed with SPSS package software. As a result of the research, the mean of caregiving burden score of family caregivers is found as 32,63 + 15,72 and the mean of caregiver well-being total scale score is found as 159,38 + 24,55. These values show that burden of family caregivers is medium and their well-being is in high level. A statistically significant difference was found between gender, age, education level, level of income and relationships degree of caregivers and caregiving burden. It has been detected that in cases when be more of allocated time within days to elderly care by family caregiver, lack of social support and poor perceived health status of caregiver caregiving burden increases, well being level decreases. It may be suggested to the nurses to offer health education, consultation and support services in issues that need both to elder person and family caregiver in order to reduce the burden and increase the well being level of family caregivers.Key Words: Elderly, Caregiver, Caregiving Burden, Well-Being