Tip 2 diyabetli hastaların diyabet yönetimine ilişkin öz-etkililik algısı ve iyilik halinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu araştırma tip 2 diyabetli hastaların diyabet yönetimine ilişkin öz-etkililik algısı ve iyilik halinin değerlendirilmesi amacıyla yapılan tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Şubat- Mayıs ayları arasında Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi endokrin polikliniğine başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden, araştırma kriterlerine uygun 200 tip 2 diyabet hastası oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanan diyabetli hastaların tanıtıcı özelliklerini belirleyen sosyo-demografik veri formu, `Kısa Yeti-Yitimi Anketi`, `Diyabet Hastalarında Diyabet Yönetimine İlişkin Öz-Etkililik Ölçeği` ve `İyilik Hali Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın verileri SPSS paket programıyla analiz edildi. Verilerin analizinde sayı yüzde dağılımı, ortalama ve standart sapma, Kolmogorov Smirov analizi, Mann-Whitney U Kruskal Wallis testi ve korelayon analizi testleri kullanılmıştır. Diyabet yönetimine ilişkin öz-etkililik ölçeği toplam puan ortalaması 60.61±11.29 ve iyilik hali ölçeği toplam puan ortalaması 69.22±11.28 olarak bulunmuştur. Bu değerler tip 2 diyabetli hastaların öz-etkililik algılarının ve iyilik hallerinin orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Hastaların yaşı, medeni durumu, eğitim durumu, mesleği, aylık gelir durumu, sosyal güvence durumu, hastalığın süresi, diyabetin tedavi tipi, diyabet tedavisine uyumu, kan şekeri ölçme durumu, egzersiz yapma durumu, beslenmeye uyumu ve algılanan sağlık durumları ile hastaların diyabet yönetimine ilişkin öz-etkililik ölçeği puan ortalaması açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yine hastaların yaşı, medeni durumu, eğitim durumu, mesleği, aylık gelir durumu, hastalığın süresi, diyabetin tedavi tipi, diyabet tedavisine uyumu, kan şekeri ölçme durumu, egzersiz yapma durumu, beslenmeye uyumu ve algılanan sağlık durumları ile hastaların genel iyilik hali ölçeği puan ortalamsı açısından da istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Olumlu sağlık davranışları kazanabilmesi, yaşam kalitesinin artması ve güçlüklerle başa çıkabilmesi için diyabetli hastalar belirli aralıklarla eğitim almalı, öz güvenlerini geliştirmelidir.

This study is a descriptive and cross-sectional study which is designed to assess the self-efficacy related to diabetes management and well-being evaluation in type 2 diabetes patients. The study sample included 200 patients who admitted to Pamukkale University Faculty of Medicine Training and Research Hospital endocrine outpatient clinic with type 2 diabetes between February and May who met the study inclusion criteria and accepted to be in the study. Socio-demographic data form determining the descriptive characteristics of patients with diabetes which was prepared by the researcher according to the literature data,`Brief Disability Questionnaire`, `Self-Efficacy Scale Related to Diabetes Management in Patients with Diabetes` and `Well-Being Scale` were used for data collection. Data of the research were analyzed with SPSS package software. In analysis of the data, number and percentage distributions, Kolmogorov Smirnov testi, analysis of variance, Mann Whitney U test, Kruskal Wallis analysis and Spearman Correlation analysis tests were used. As a result, mean score for self-efficacy scale related to diabetes management was found to be 60.61±11.29 and mean well-being scale total score was found to be 69.22 ± 11.28. These values show that self-efficacy perceptions and well-being of type 2 diabetic patients were at intermediate level. A statistically significant difference was found in the mean scores for self-efficacy related to diabetes management according to the patients' age, marital status, education level, occupation, monthly income, health insurance status, duration of disease, the treatment of diabetes type, diabetes treatment compliance, blood glucose measurement status, exercise level, diet compliance and perceived health status. In addition to this, a statistically significant difference was also found in the mean well-being scale scores according to the patients' age, marital status, education level, occupation, monthly income, duration of disease, the treatment of diabetes type, diabetes treatment compliance, blood glucose measurement status, exercise level, diet compliance ve perceived health status. Patients with diabetes should receive training at regular intervals and develop their self-confidence in order to obtain positive health behaviors, improve quality of life and handle difficulties.