Şair el-Ahtal ve divanı

Abstract

Şairin ismi Gıyâs b. Gavs b. es-Salt b. Târıka, lakabı, `sivri dilli ve konuşkan` anlamına gelen `el-Ahtal`, künyesi, Ebû Mâlik'tir. Doğum ve ölüm tarihleri kesin olarak bilinmemekle beraber Suriye sınırları içinde kabilesi Benî Tağlib yurdunda dünyaya geldiği tahmin edilmektedir.el-Ahtal, üvey annesini hicveden ilk şiirini inşâd ederek sanat dünyasına adımını atmıştır. Çocukluk ve gençlik yılları her türlü sıkıntı ve fitnenin yaşandığı bir dönemde geçmiştir. Bu sıkıntılı dönemde yaşadığı olaylardan etkilenerek sanat yaşamı için malzeme biriktirmiş, biriktirdiği malzemeyi de yeri geldikçe en güzel şekilde kullanmıştır. Yaşadığı olayları da sanki bir tarihçi gibi şiirleriyle daha sonraki nesillere aktarmıştır.el-Ahtal, halife Abdülmelik'in en gözde şairi olmuş, Emevîler adına konuşmuş, şiirlerinde siyasetlerinin reklamını yapmış, yönetime en layık Ümeyyeoğullarının olduğunu vurgulamış ve düşmanlarına karşı onları savunmuştur. Emevî Devleti'nin resmi şairi ilan edilmiş, kendisine gösterilen ilgiye layık olabilmek için hânedan üyelerini methederek âdeta devletin resmi medya organı gibi çalışmıştır.el-Ahtal, sarayda şanslı şairlerin yaşadığı gibi müreffeh bir yaşam sürmesine rağmen bedevî yaşama olan özlemi hiç tükenmemiştir. Arabı'n en mükemmel şairi kabul edilmiş, şiirlerine güvenilmiş, medh, hiciv, vasf ve fahr şiirlerinde başarılı olmuş, kendisiyle, kavmiyle övünmüş ve özellikle hamriyyât şairi olarak isimlendirilmiştir.Siyasi şiirde kendine has yöntemiyle şairler ve kavimler arasında değeri artmış, baba Abdülmelik Dönemi'nde parlayan yıldızı oğul Velîd Dönemi'nde sönmüştür. İslâm'ı kabul etmesi için kendisine yapılan teklifleri ustaca geri çevirmiş, Hristiyan olarak yaşamış, halifeleri İslâmî kavramlar kullanarak methetmiş, şiirlerinde Kur'an âyetlerinden ve peygamber kıssalarından iktibaslarda bulunmuş Hristiyan olarak ölmüştür.el-Ahtal'ın şaraba aşırı düşkün, ayyaş ve meyhane çocuğu olması akli, ahlâki, edebi ve sosyal yaşamının her yönünü etkilemiş hiçbir zaman hikmet şiirleri söyleyen bir şair olamamıştır. İçtiği şarabın etkisiyle kadınlara sarkıntılık ederek, iffetlerine dil uzatarak ömrünü tüketmiştir. Döneminin diğer meşhur şairleri Cerîr ve el-Ferezdak ile karşılıklı atışmalar yaparak onlara üstün gelmiştir. Yaşadığı dönemin en mükemmel şairi kabul edilmesi de el-Ahtal'ın hayatını ve divanını tez konusu olarak seçip çalışmamızda önemli sebep olmuştur.Halifeliğinin son yıllarında; Muâviye'nin göz yumması, Yezîd'in teşvik etmesiyle el-Ahtal, öküz dilini kullanarak Ensar'a dil uzatmış ve Müslümanların gönlünde derin izler bırakmıştır. Ancak saçları ağarıp beli bükülünce yaptığı ahlaksızlıklardan kısmen de olsa vazgeçmiş, kalbinde olan şiirlerin hepsini diliyle inşâd etmeden ölmüştür.Anahtar Kavramlar: Benî Tağlib, el-Ahtal, Medih, Hiciv, Nekâiz

Real name of the great poem is Gıyâs b. Gavs b. es-Salt b. Târıka and his wide-known nickname is `el-Ahtal`, which means snippy, talkative and dissolute. His identity disc is Abd el-Mâlik regarding his son's name. With his birth and death dates unknown, it is guessed that he was born on a Benî Tağlib land which is inside Syrian territory.el-Akhtal first stepped into the art world with his poem satirizing his step-mother and his childhood and adolescent years took place at a place where every agony and sedition was present. He gained experience from the events he went through to use in his art career, and he well used the experience when needed. He transferred in his poems the events to the future generations, as if he were a historian.el -akhtal became the best poet of the caliph Abdulmelik, spoke in the name of Umayyads, introduced the caliph's political thoughts, stressed that the worthy ones for governing the land is the Umayyads and defended the Umayyads against their foes. He was declared as the official poet of the Umayyads and in order to be worthy of the attention he received, he complimented the dynasty members as if he were the media outlet of the Umayyads.Although he lived a prosperous life in the palace like the other lucky poets, his yearning for bedouin life never diminished. He was known to be the perfect poet of the Arabs. His poems were appreciated by the people and he became successful in praise, satirization, depiction and pride. What's more, he boasted about himself, his tribe and he was named as the hamriyyat poet.His reputation for being succesful at political poetry among the other poets and tribes has increased due to his very own method. He flourished during Abdulmelik period; however, he was on the fall during Velid period. He deftly rejected the invitations for Islam, he lived as a Christian, he praised the caliphs using Islamic terms, he cited Qur'an versicles and prophet stories. He died as a christian.His being drunkard, tavern-going and extremely attracted to wine, affected his mental, moral, literal amd social life. Therefore, he could never be a poet that is a truthsayer. As a result of the wine he drank, he spent all his life molesting the women. He excelled in arguments with the famous poets of the time Cerir and el-Ferezdak. That he is the best poet of his time is an important reason why we chose his life and his divan.With Muawiyah ignoring him during his last years as a caliph and Yazid persuaded him, el-Akhtal insulted the Ansar and caused deep scars in Muslims. He partially gave up the immoralities he committed only after he noticed he is not young anymore. He passed away without being able to say everything he has in his heart.Keywords: Benû Taglib, Al-Akhtal, praise, satirization, literal argument