Vena emissaria`ların geçtiği deliklerin cerrahi girişimler açısından morfolojik ve morfometrik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Cranium'a yapılan cerrahi girişimlerde vena emissaria'ların yaralanmasına bağlı olarak kanama, tromboz, hava embolisi gibi komplikasyonlar sıklıkla görülmektedir. Vena emissaria'ların kendilerine ait delikleri olan foramen mastoidea'nın, vena emissaria occipitalis'e ait deliğin, foramen parietale'nin, canalis condylaris'in, foramen vesalii'nin ve bu deliklerden geçen emisser venlerin detaylı tanımı ile ilgili yapılan araştırma sayısı az sayıdadır. Bu çalışmanın amacı bu emisser ven deliklerinin morfolojik ve morfometrik özelliklerini tanımlayarak cranium'da cerrahi girişimler yapan cerrahlara katkı sağlamaktır. Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı laboratuvarındaki 60 insan cranium'unda yapılmıştır. Emisser deliklerin fotoğrafları Canon 650d profesyonel fotoğraf makinesi ile çekildikten sonra, bu deliklerin değerlendirilmesi ve ölçümleri bilgisayarda Matlab programıyla yapılmıştır. Foramen mastoidea'nın bulunma oranı %90,52, vena emissaria occipitalis'e ait deliğin %72,52, foramen parietale'nin %42,85, canalis condylaris'in %91.25, foramen vesalii'nin %78,26 bulunmuştur. Foramen mastoidea'nın ortalama çapı 1,81±0,76 mm, vena emissaria occipitalis'e ait deliğin 1,20±0,25 mm, foramen parietale'nin 1,49±0,46 mm, canalis condylaris'in 2,83±1,33 mm, foramen vesalii'nin 1,74±0,60 mm bulunmuştur. Emisser delikler ile sabit kemik landmarkları arasındaki mesafe de ölçülmüştür. Foramen mastoidea proccessus mastoideus'a 32,68±6,98 mm ve asterion'a 19,12±5,65 mm mesafede yerleşmiştir. Vena emissaria occipitalis'e ait delik protuberentia occipitalis externa'ya 32,00±15,42 mm ve foramen magnum'un arka kenarına 22,31±10,87 mm mesafede yerleşmiştir. Foramen parietale lambda'ya 36,17±11,23 mm ve orta hat çizgisine 7,38±5,45 mm mesafede yerleşmiştir. Canalis condylaris foramen magnum'a 7,75±2,30 mm mesafede yerleşmiştir. Foramen vesalii ise foramen ovale'ye 2,84±1,43 mm mesafede yerleşmiştir. Emisser venler ekstrakraniyal infeksiyonların intrakraniyal yapılara geçiş yolu olabildiklerinden, ayrıca cranium cerrahisi esnasında önemli kanamalara, hava embolisine ve tromboza sebep olabildiklerinden klinik açıdan önemlidirler. Emisser venler ve bunların geçtikleri delikler hakkında detaylı anatomik bilgiye sahip olmak cerrahlar açısından oluşabilecek komplikasyonları önlemede yol gösterici olacaktır.Anahtar Kelimeler: Emisser delik, foramen mastoidea, foramen parietale, canalis condylaris, foramen vesalii, morfoloji, morfometri

The complications such as bleeding, thrombosis and air embolism depend on injuries emissary veins is often encountered in surgery. Studies about detailed descriptions of the mastoid foramen, occipital foramen, parietal foramen, posterior condylar canal and foramen vesalius that transmit emissary veins are lacking in the literature. For this reason, the purpose of our study was to explore and represent the morphology and morphometry of these emissary foramina in order to prevent complications and to guide for surgeons. The present study was made on 60 dry human skull in the laboratories of Pamukkale University, Faculty of Medicine Department of Anatomy. After taken photograph of emissary foramens by Canon 650D professional camera, the evaluation and measurement's these foramens made with Matlab program by computer. The overall prevalence of mastoid foramen was 90.52%, occipital foramen was 72.52%, parietal foramen was 42.85%, posterior condylar canal was 91.25% and foramen vesalius was 78.26%. The mean diameter of the mastoid foramen was 1.81±0.76 mm, occipital foramen was 1.20±0.25 mm, parietal foramen was 1.49±0.46 mm, posterior condylar canal was 2.83±1.33 mm and foramen vesalius was 1.74±0.60 mm. Distances between emissary foramina and fixed bony landmarks were measured. The mastoid foramen was located a mean of 19.12±5.65 mm from the asterion and a mean of 32.68±6.98 mm from the mastoid tip. The occipital foramen was located a mean of 32.00±15.42 mm from external occipital protuberance and a mean of 22.31±10.87 mm from posterior margin of foramen magnum. The parietal foramen was located a mean of 36.17±11.23 mm from lambda and a mean of 7.38±5.45 mm from midline. The posterior condylar canal was located a mean of 7.75±2.30 mm from foramen magnum. The foramen vesalius was located a mean of 2.84±1.43 mm from foramen ovale. Emissary veins are important in clinic practice and surgical procedures because they act a route of spread of exracranial infection to the intracranial structures and these veins may be a significant bleeding during surgery of the skull and they can be source of thrombosis and air embolism. The detailed anatomical knowledge of these veins and foraminas may help to prevent complications and to guide for surgeons.Key words: Emissary foramina, mastoid foramen, occipital foramen, parietal foramen, posterior condylar canal, foramen vesalius, morphology, morphometry