Muhkem-müteşâbih bağlamında hurûf-u mukattaa

Abstract

Kur'an-ı Kerim'de 29 sûrenin başında yer alan ve cümle içerisindeki okunuşlarından farklı olarak alfabedeki isimleriyle teker teker telaffuz edilen, bu yüzden `bağımsız ve ayrı harfler` anlamında `hurûf-u mukattaa` şeklinde isimlerendirilen harfler; Kur'an'ın anlaşılması ve yaşanması sürecinde, hiç şüphesiz dikkatleri üzerine çekmiştir. Bu harflerin hangi mânâlara geldiği ve ne amaçla sûre başlarında bulunduğu merak konusu olmuş, bu harfler hakkında çeşitli görüşler ortaya atılmıştır. Ancak özelde hurûf-u mukataanın, genelde ise Kur'an-ı Kerim'in tamamının doğru bir şekilde anlaşılabilmesi; muhkem ve müteşâbih kavramlarının bilinmesine ve Kur'an'daki muhkem ve müteşâbih unsurların tespit edilmesine bağlıdır. Çünkü Âl-i İmrân sûresinin yedinci âyeti, muhkem ve müteşâbih kavramları arasında net bir ayrım yapmakta ve Kur'an'ın bir kısmının muhkem, bir kısmının ise müteşâbih olduğunu haber vermektedir. Aynı âyette, muhkem âyetlerin kitabın esasını oluşturduğuna dikkat çekilirken, müteşâbih âyetlerin peşine düşenler ise kınanmaktadır. Bu durum Kur'an'ın muhkem ve müteşâbih unsurlarının tespitini zorunlu kılmaktadır. Hurûf-u mukattaanın da doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için; öncelikle bu harflerin, Kur'an'ın muhkem unsurlarından mı yoksa müteşâbih unsurlarından mı olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Bu yüzden çalışmamızla, hem Kur'an'ın anlaşılmasında son derece önemli olan muhkem ve müteşâbih kavramlarını irdelemeyi hem de bu kavramlar çerçevesinde hurûf-u mukattaanın hangi kapsama girdiğini tespit ederek bu harflerin doğru bir şekilde anlaşılmasına katkıda bulunmayı amaçladık.Çalışmamızın birinci bölümünde, Kur'an'ın anlaşılmasında son derece önemli olan muhkem ve müteşâbih kavramlarının sözlük anlamları ile klasik ve yeni yaklaşıma göre muhkem ve müteşâbih kavramlarının terim anlamlarını ele aldık. Çalışmamızın ikinci bölümünde, hurûf-u mukattaanın sözlük ve terim anlamlarından sonra hurûf-u mukattaaya dair yaklaşımları ve görüşleri ele aldık. Çalışmamızın üçüncü bölümünde ise hurûf-u mukattaayı, klasik ve yeni yaklaşıma göre yapılan muhkem ve müteşâbih tanımları çerçevesinde ele aldık. Çalışmamızla elde ettiğimiz sonuçları ise, sonuç bölümüne yansıttık.Anahtar Kelimeler: Muhkem, Müteşâbih, Hurûf-u Mukattaa.

Letters which are named ''huruf-u mukattaa'' mean independent and apart letters. They are pronounced by their meaning in alphabet instead of their pronunciation in sentence so undoubtedly they played an important role in performing and understanding Quran. What is the meaning of these letters and what for they are used at the beginning of the sura has been key concern and a variety of ideas have been put forward. However, understanding Quran generally and huruf-u mukattaa in particular depend on knowing and identifying muhkem and müteşabih concepts in Quran. Because surah Al İmran make a clear distinction between muhkem and müteşabih concepts in seventh verse and it lets us know Quran has two parts; one is muhkem and the other is müteşabih. In the same verse, it is said that muhkem verses are the main part of the book while people who follow müteşabih verses are condemned. This situation necessitates identifying the factors of muhkem and müteşabih in Quran. In order to understand huruf-u mukattaa correctly we have to identify whether these letters are about muhkem or müteşabih factors in Quran. So with this study, we aim to research thoroughly both muhkem and müteşabih concepts which play a very important role in understanding Quran and huruf-u mukatta. we also aim to place huruf-u mukattaa in the correct part according to these concepts and contribute to correct understanding of these letters. In the first part of the study, muhkem and müteşabih concepts, which are very important for understanding Quran, are given with their lexical meaning. We dwelled on the terminological meaning of muhkem and müteşabih concepts according to classical and new approach. In the second part of the study, we have mentioned about approaches and views about huruf-u mukattaa after the lexical and terminological meaning of huruf-u mukattaa. In the third part of the study we have considered huruf-u mukattaa within the scope of classical and new approaches of muhkem and müteşabih. The result obtained is written in conclusion part. Key words: Muhkem, Müteşabih, Huruf-u Mukattaa