Ceyb-î Hümâyûn defterlerine göre Osmanlı Padişahları, güreş ve güreşçiler

Abstract

Tarih boyunca Türkler, savaşa hazırlık amacı başta olmak üzere, çeşitlerinin de geniş bir yelpazeye yayıldığı spor dalları ile hemhal olmuşlardır. Bu uğraşının maruz kaldığı ilgi günbegün artmış ve Osmanlının sosyo-kültürel sahadaki rağbet odaklarından birisi olmuştur. O ilgiyi özellikle dağıttıkları ihsanlarla kendi açılarından ön plana çıkararak daha görünür hale getirenlerse Osmanlı Padişahları olmuştur. Bu tezde Osmanlı padişahlarının güreş sporunu maddi olarak ihsanlarıyla desteklemeleri, Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi'nden elde edilen Ceyb-i Hümâyûn belgeleri üzerinden incelenmiştir. Tezin oluşumu esnasında ana arşiv kaynak grubu olan Ceyb defterleri metnin temel verilerini sağlamakla birlikte perakende arşiv evrakı, kronikler ve literatürden de istifade edilmiştir. Ceyb defterleri ve diğer arşiv kaynakları doğrultusunda tarih sınırlandırmasına gitmeksizin, arşiv belgelerinin sağladığı veriler ışığında çalışma sahasını şekillendirmiş olan zaman dilimi en erken (H. 1009) M. 1600 ve en geç (H. 1217) M.1803 tarihlerini kapsamaktadır. Bu tezin ana konusu oluşturan ve içerikte ele alınan etmenlerse güreş sporunun sosyo-kültürel, askerî ve ekonomik boyutu çerçevesinde ele alınmıştır.Anahtar Kelimeler: Osmanlılar, Spor, Güreş, Ceyb-i Hümâyûn, İhsan

Throughout history, Turks have been involved in sports with a wide range of varieties, especially in preparation for war. The interest of this occupation increased day by day and became one of the desire points of the Ottoman socio-cultural field. It was the Ottoman Sultans who made the attention visible to the eye on an important criterion, especially with the bestowal they distributed. In this thesis, the financial support of the Ottoman sultans with the bestowal of wrestling was examined through the documents of Ceyb-i Hümâyûn obtained from the Ottoman Archives of the Presidency. During the formation of the thesis, Ceyb registers, which are the main archive resource group, provided the basic data of the text, while also benefiting from retail archive documents, chronicles and literature. Regardless of the date limitation in the direction of Ceyb books and other archive sources, the time period that has shaped the study area in the light of the data provided by the archive documents covers the earliest (H. 1009) 1600 AD. and the latest (H. 1217) 1803 AD. The main subject of this thesis and the factors are discussed in the content within the framework of socio-cultural, military and economic dimension of wrestling.Keywords: Ottomans, Sport, Wrestle, Ceyb-i Hümâyûn, Beneficence