Ön çapraz bağ yaralanması engelleme programının profesyonel bayan hentbolcularda alt ekstremite performansına etkisi

Abstract

Hentbol olimpik bir takım sporudur. Hentbol branşında en sık görülenyaralanmalardan biri diz yaralanmalarıdır. Yaralanmayı Önleme, PerformansıGeliştirme Programı (PEP) kadın sporcuların maruz kaldığı ön çapraz bağyaralanmalarının sayısını azaltmak ve stratejik bir eğitim programı uygulamak içingeliştirmiştir. Bu çalışmanın amacı antrenman programına eklenen PEP eğitimprogramının profesyonel kadın hentbolcularda esneklik, çeviklik, kas kuvveti, denge vefonksiyonel sıçrama performansı üzerine etkisinin incelenmesidir. Çalışmaya Türkiye2017-2018 hentbol sezonunda süper ligde yeralan dört takımda oynayan 64 kadınhentbol sporcusu katılmıştır. Takımlar rasdgele PEP grubu (n=32) ve kontrol grubu(n=32) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. PEP grubundaki sporcular antrenman programlarınailave olarak 20 hafta PEP eğitim programı uygulamışlardır. PEP programı ısınma,kuvvet, pliometrik, çeviklik ve germe egzersizlerini içermiştir. Kontrol grubundakisporcular ise olağan antrenman programlarını sürdürmüşlerdir. Katılımcılar başlangıçtave 20 hafta sonra değerlendirilmiştir. Esneklik; Otur Uzan Testi, kuadriseps kas kuvveti,hand-held dinamometre, denge; Yıldız Denge Testi ve Kinesthetic Ability Trainer (KAT)denge sistemi, çeviklik; İllinois Çeviklik Testi ve fonksiyonel sıçrama; Tek BacakSıçrama ve Üçlü Sıçrama Testleri ile değerlendirilmiştir. Bu testlerin yanı sıra sporculariçin her hafta için yaralanma günlüğü tutulmuştur. 20 haftanın sonunda her iki gruptaOtur Uzan Testi, kuadriseps kas kuvveti, İllinois Çeviklik Testi ve Tek Bacak Sıçramave Üçlü Sıçrama Testlerinde gelişme görülmüştür (p<0.05). Ancak Yıldız Denge Testiparametreleri incelendiğinde PEP grubunda posterior ve postero-lateral yönlerdışındaki tüm yönlerde gelişme görülürken, kontrol grubunda ise sadece sağ bacakposterior ve sol bacak anterior yönlerinde gelişme saptanmıştır. Her iki grupta KATölçüm parametrelerinden sadece birkaçında fark oluşmuştur (PEP grubu: çift ayak sağ,tek ayak sağ-posterior; Kontrol grubu: çift ayak sağ, çift ayak anteiror, çift ayakposterior). Grupların ilk değerlendirme verileri karşılaştırıldığında Yıldız Denge Testverilerinden sağ-anterolateral, sağ lateral ve posterolateral yönde kontrol grubu lehine,KAT verilerinde Çift ayak denge PEP grubu lehine fark saptanmıştır (p<0.05). Sondeğerlendirmede ise yıldız denge test verilerinden sağ-anterior, sol anterior ve solantero-medial yönde, KAT verilerinden ise sağ-sağ verisinde PEP grubu lehine anlamlıfark görülmüştür (p<0.05). Yaralanma günlüğü incelendiğinde 20 haftanın sonunda PEPgrubundaki sporcularda yaralanma oluşmadığı belirlenmiştir. Ancak kontrol grubunda birsporcuda 7. haftada, diğer sporcuda 16. haftada olmak üzere iki sporcu (%6,25) önçapraz bağ yaralanması geçirmiştir. Çalışmadan elde ettiğimiz sonuçlar antrenmanprogramına eklenen PEP eğitim programının profesyonel kadın hentbolcularda dinamikdengeyi olumlu yönde etkilediğini, ancak esneklik, çeviklik, kas kuvveti, fonksiyonelsıçrama üzerine etkisinin olmadığını göstermiştir. Bu sonuçlar ışığında kadın hentbolsporcularında dinamik dengenin geliştirilmesi için PEP eğitim programı uygulanmasıönerilebilir.

Handball is an Olympic team sport. Knee injuries is one of the most common injuriesin handball. Preventing Injuries and Enhancing Performance Program (PEP) has beendeveloped to decrease the number of anterior cruciate ligament injuries suffered byfemale athletes and to implement a strategic training program. The purpose of this studyis to investigate the effects of adding PEP on jump performance, flexibility, agility, musclestrength, and balance in female professional handball players. 64 players from teamsof 2017-2018 Turkish Women Super Handball League has been participated in the study.Teams divided randomly two groups as PEP group (n = 32) and control group (n = 32).Players in the PEP group applied PEP training program as three times a week for 20weeks, as added routine training program. The program consists of warming up,strength, plyometric, agility and stretching exercises. The players in the control groupcontinued their regular training programs. Participants were assessed at baseline andafter 20 weeks. Players assessed with Sit and Reach for flexibility, hand helddynomometer for strength, Star Excursion Balance Test and Kinesthetic Ability Trainer(KAT) for balance, Illinois Agility Test for agility, Single Hop Test, Triple Leg Hop Testfor jump performance at pre- and post-training period. In addition to these tests, injurydiaries were kept for players every week. At the end of 20 weeks, improvement wasobserved in quadriceps muscle strength, Illinois Agility Test and Single Leg Jump andTriple Jump Test in both groups (p <0.05). However, when the Star Balance Testparameters were examined, all directions except the posterior and postero-lateraldirections were improved in the PEP group, whereas only the right leg posterior and leftleg anterior directions were improved in the control group. There was difference for afew measurement the KAT parameters in both groups (PEP group: double foot right,single foot right-posterior, Control group: double foot right, double foot anterior, doublefoot posterior). When the baseline data of the groups were compared, there was adifference for KAT value of double foot balance in favor of PEP group; Star ExcursionBalance Test values including right leg anterolateral, right leg lateral and posterolateralin favor of control group (p <0.05). In the final examination, there was a significantdifference in favor of PEP group for the right leg anterior, left leg anterior and leftantero-medial directions of the Star Excursion Balance Test values and single leg right-right values of KAT (p <0.05). When the injury diary was examined in two groups, at theend of 20 weeks there was no injury for players in the PEP group. However, in thecontrol group, two athletes (%6,25) suffered anterior cruciate ligament injury, one atweek 7 and the other at week 16. Our results showed that the PEP education programwhich was added to training of female handball players has positive effects on dynamicbalance, but had no effect on agility, flexibility, muscle strength, functional jumping. Theimplementation of the PEP training program for the development of dynamic balance infemale handball athletes in the light of these results can be suggested.