Dijital ve medya etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin ve ebeveynlerinin medya ve bilim okuryazarlıklarına etkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmada Dijital ve Medya Etkinlikleri'nin ortaokul öğrencilerinin ve ebeveynlerinin bilim okuryazarlığı ve medya okuryazarlığına etkisini tespit etmek ve bu ikisi arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca bağlı olarak ortaokul öğrencilerinin bilim okuryazarlık düzeylerinin; dershaneye gitme durumuna, ders ile ilgili materyal kullanma durumuna, öğrenim gördükleri sınıflara ve ebeveynlerin öğrenim durumuna göre, öğrencilerin medya okuryazarlık düzeylerinin; günde TV izleme sürelerine, gün içerisinde en çok vakit geçirdikleri duruma ve haftada okudukları gazete sayılarına göre, anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği ile öğrencilerin ve ebeveynlerinin medya okuryazarlık düzeyleri ve bilim okuryazarlık düzeyleri arasında bir ilişki olup olmadığı sorularına da cevap aranmıştır.Araştırmada nicel verilerin kullanıldığı tek grup üzerinde ön-son test çalışmalarının yapıldığı yarı deneysel model kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2013-2014 eğitim-öğretim yılı Bursa iline bağlı okulda öğrenim görmekte olan 60 öğrenci ve 119 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin bilim okuryazarlığı ile ilgili görüşlerinin alınması için ''Bilimsel Okuryazarlık Ölçeği'', ebeveynlerin bilim okuryazarlık düzeyleri için ''Bilimsel Okuryazarlık Ölçeği'' ve öğrencilerin ve ebeveynlerinin medya okuryazarlık düzeyleri için ''Medya Okuryazarlık Düzey Belirleme Ölçeği'' kullanılmıştır. Öğrencilerin bilim okuryazarlık düzeylerini ölçülmesinde yardımcı olacağı düşünülen hazırlamış olduğumuz PISA ve TIMSS sınavları da kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 16.0 istatistik programı kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen verilerin analizlerine göre, Dijital ve Medya Etkinlikleri ortaokul öğrencilerinin ve ebeveynlerin bilimsel okuryazarlık ön testleri ve son testleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ebeveynlerin öğrenim durumuna göre öğrencilerin bilimsel okuryazarlık düzeyleri bakıldığında; annelerin öğrenim durumu ile öğrencilerin bilimsel okuryazarlık düzeyleri arasında istatistiksel olarak bir fark gözlenmese de, özellikle babaların öğrenim durumuna göre öğrencilerin son test bilimsel okuryazarlık düzeyleri arasında manidar düzeyde bir fark gözlemlenirken, Fen Bilimleri dersi ile ilgili materyal kullanma ve öğrenim gördükleri sınıflara göre anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Öğrencilerin medya okuryazarlık düzeyleri ile gün içerisinde izledikleri TV süreleri ve en çok vakit geçirdikleri faaliyetlere göre anlamlı bir fark oluşturmaz iken, haftada okudukları gazete sayıları ile orta, pozitif bir ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin ve ebeveyn olarak annelerin medya ve bilim okuryazarlık düzeyleri arasında bir ilişki bulunmaktadır. Uygulanan PISA ve TIMSS sınavları ile öğrencilerin bilim okuryazarlıkları arasında bir farka rastlanmıştır. Bulunan bu sonuçlar ışığında, 21. yy becerileri okuryazarlıklarının öneminin vurgulanması ve bilim ve medya okuryazarlık düzeylerini geliştirilmesi ve daha kapsamlı sonuçlar elde edilmesi hususunda bazı öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Medya Okuryazarlığı, Bilim Okuryazarlığı, Fen Bilimleri Dersi, Dijital ve Medya Etkinlikleri

This research aims determining effect of digital and media activities on media and science literacy of middle-school student and parents and identifying the relationship between them. Depending upon this aim this research seeks an answer whether literacy level of the students and period of watching TV, the activity which occupies their civil time, the number of newspaper they read weekly affect science literacy of middle school students and attending training center, using materials relating to the lessons, the classroom they attend and educational background of their parents, their level of media and science literacy and correlation between these conditions. Quasi- experimental model has been used by which pretest-posttest studies have been held on one group by using quantitative data during research. Research sample includes 60 students receiving education at a school in Bursa in 2013-2014 academic year and 119 parents.`Scientific Literacy Scale` for taking students' opinion about scientific literacy, `Scientific Literacy Scale` for parents' level of scientific literacy and ` The Scale of Determining Media Literacy Level` for students' and parents' media literacy level have been used in the research. PISA and TIMSS exams which are prepared by us and considered to be helpful to measure level of scientific literacy of students have been performed. SPSS 16.0 statistical program for data analysis has been used.According to data analysis obtained in the research, there is a significant relation between pretests and posttests about scientific literacy of middle-school students and parents relating to Digital and Media Activities. Considering literacy level of the students with regard to their parents' educational background, no significant difference has been observed statistically between educational background of mothers and scientific literacy level of students, though significant difference has been observed between educational background of fathers and students' posttest scientific literacy level. Furthermore, no significant difference has been discovered between using materials of science lesson and the classroom students attend. While there is no crucial difference on media literacy level according to period of watching TV daily and the facilities which occupy their civil time, a positive and moderate relation has been found with number of newspaper they read weekly. There is a relation between media and scientific literacy of students and mothers as parents. With PISA and TIMSS tests, no difference has been discovered between exams and scientific literacy of students. In the light of these results, some suggestion has been offered with regard to focusing on the importance of 21st century skills and literacy, developing scientific and media literacy level and obtaining more comprehensive results. Keywords: Media Literacy, Scientific Literacy, Science Lesson, Digital and Media Activities