Aile katılımı ve sosyal beceri eğitimi programlarının tek başına ve birlikte 4 - 5 yaş çocuklarının sosyal becerileri ve anne - çocuk ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 4-5 yaş çocukları için hazırlanan Aile Katılımı ve SosyalBeceri Eğitim Programlarının tek başına ve birlikte 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerilerive anne-çocuk ilişkileri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Araştırmada ön test – son testve izleme testi kontrol gruplu yarı deneysel model kullanılmıştır.Araştırmanın çalışma grubu, Deney Grubu1 (Aile Katılımı Etkinlikleri'ninuygulandığı grup), Deney Grubu2 (Sosyal Beceri Eğitim Programı'nın uygulandığı grup),Deney Grubu3 (Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitim Programı'nın uygulandığı grup) veKontrol Grubu (Herhangi bir program uygulanmayan grup) olmak üzere dört alt gruptanoluşmaktadır. Deney Grubu1'de 34 çocuk, 34 anne, 34 baba; Deney Grubu2'de 32 çocuk;Deney Grubu3'de 30 çocuk, 30 anne, 30 baba; Kontrol grubunda 32 çocuk, 32 anne, 32baba yer almaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, Kişisel Bilgi Formu, ÇocukAna-Baba İlişki Ölçeği (Anne Formu) (Akgün ve Yeşilyaprak, 2010), Sosyal BecerileriDeğerlendirme Ölçeği (Avcıoğlu, 2007) yer almıştır.Araştırmanın bulgularına göre; Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitim Programı'nın,Deney Grubu3; Sosyal Beceri Eğitim Programı'nın Deney Grubu2; Aile KatılımıEtkinlikleri'nin Deney Grubu1'deki 4-5 yaş çocuklarının sosyal becerileri (kişiler arasıbeceriler, kızgınlık davranışlarını kontrol etme ve değişikliklere uyum sağlama becerileri,akran baskısı ile başa çıkma, kendini kontrol etme, sözel açıklama, sonuçları kabul etme,dinleme, amaç oluşturma, görevleri tamamlama) üzerinde anlamlı düzeyde etkisi olduğusonucuna ulaşılmıştır (p<.01). Üç deney grubu içerisinde sosyal beceri puan ortalamasındaen yüksek düzeyde artışın olduğu grup, Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitim Programı'nınuygulandığı Deney Grubu3 olarak belirlenmiştir. Deney grupları içerisinde sosyal beceripuan artışında ikinci sırada Deney Grubu2, son sırada ise Deney Grubu1 yer almıştır.Araştırmadaki kontrol grubundaki çocukların ön-son ve izleme testi ölçümleri sonucundasosyal beceri düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığı belirlenmiştir (p>.01). Aile Katılımlı Sosyal Beceri Eğitim Programı'nın, Deney Grubu1, Deney Grubu2ve Deney Grubu 3'teki 4-5 yaş çocuklarının anneleri ile ilişkileri üzerinde anlamlı düzeydeetkisi olduğu ortaya konulmuştur (p<.01). Üç deney grubu içerisinde anne çocuk ilişkisipuan ortalamasında en yüksek düzeyde artışın Aile Katılımlı Sosyal Beceri EğitimProgramı'nın uygulandığı Deney Grubu3'de gerçekleştiği belirlenmiştir. Deney gruplarıiçerisinde anne çocuk ilişkisi puan ortalamasında ikinci sırada Deney Grubu1, son sıradaise Deney Grubu2 yer almıştır. Kontrol grubundaki çocukların ön-son ve izleme testiölçümleri sonucunda anne çocuk ilişki düzeylerinde anlamlı bir farklılığın olmadığıbelirlenmiştir (p>.01).Anne-çocuk ilişkisinin çocukların sosyal becerileri üzerindeki yordayıcı etkisiincelendiğinde Deney Grubu 1'in ön test ölçümünde ve Kontrol Grubu'nun son testölçümünde anne-çocuk ilişkisinin çocukların sosyal becerilerini yordadığı görülmektedir(p<.01). Deney grupları ve kontrol grubunun diğer tüm ölçümlerinde anne-çocuk ilişkisininçocukların sosyal becerileri düzeylerini istatistiksel olarak anlamlı biçimde yordamadığıortaya konulmuştur (p<.01).*Bu çalışma, Doç. Dr. Hülya GÜLAY OGELMAN'ın danışmanlığındagerçekleştirilen `Aile Katılımı ve Sosyal Beceri Eğitimi Programlarının Tek Başına veBirlikte 4-5 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerileri ve Anne-Çocuk İlişkileri ÜzerindekiEtkisinin İncelenmesi` başlıklı (2013 EĞBE 007), Pamukkale Üniversitesi BilimselAraştırmalar Projeleri Koordinasyon Birimi (PAUBAP) tarafından desteklenen yükseklisans tez projesi kapsamında yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Aile katılımı, okul öncesi dönem çocukları, sosyal beceri, sosyalbeceri eğitimi, anne-çocuk ilişkisi

The aim of this research was to determine effect alone and joint and FamilyParticipation and The Social Skills Education Programmes on 4-5 years old children'ssocial skills and mother-child relations. This research was designed as a quasi experimentalstudy. During the research pre-test, past-test and follow-up test is used to collect accuratedata.The work group of this research was consisted of for subgroups; ExperimenalGroup1 (the group that The Family Participation Activity is applied), Experimantal Group2(The group that The Social Skills Education Programme is applied), Experimantal Group3(The group that The Social Skills Education Programme With Family Participation isapplied) and control group (the none of this programmes are applied). ExperimantalGroup1 there are 34 children, 34 mothers, 34 fathers , in the Experimantal Group2 thereare 32 children, Experimantal Gruoup3 there are 30 children, 30 mothers, 30 fathers, in theControl Group there are 32 children, 32 mothers, 32 fathers . During this research;Personal Information Form, Child- Parent Relationship Scale (Mother Form) and SocialSkills Evaluation Scales are used as a data collection tools.According to the results of this research, Social Skills Education Programme WithFamily Participation in Experimantal Group3; social skills education programme inExperimantal Group2; The Family Participation Activity in Experimantal Group1 for 4-5year of children's social skills (interpersonal skills, controlling the anger behaviour and theabilities of adapting to changes, coping with the peer pressure, controlling himself, verbaldescription, accepting the results, listening, creating aim, completing the tasks) are ansignificant effect (p<.01). In these three Experimantal Groups, Experimantal Group3 hasthe highest social skills score in the group that social education programme with familyparticipation is applied. İn the Experimantal Groups, the most incrode in the social skillsthe second one is the Experimantal Group2, the last of these groups is the ExperimantalGroup1.According to the results of this research, Social Skills Education Programme WithFamily Participation in Experimantal Group3; social skills education programme inExperimantal Group2; The Family Participation Activity in Experimantal Group1 for 4-5year of children's mother child relationship are an significant effect (p<.01). In these threeExperimantal Groups, Experimantal Group3 has the highest child- mother relations scorein the group that social education programme with family participation is applied. In theExperimantal Groups, the most incrode in the mother child relationship the second one isthe Experimantal Group2, the last of these groups is the Experimantal Group1.While the regression effect of social skills and mother-child relationship isexamined, the measurement of the pre test on Experimantal Group1 and measurement ofthe past test on The Control Group, mother-child relationship regress the social skills ofchildren. On the other measurement of the Experimantal Groups and Control Group, it isshown that the mother-child relationship doesn't regress the social skills of childrenstatistically (p<.01).This research was conducted under the supervision of Assoc. Prof. Hülya GÜLAYOGELMAN and it is part of the `The Effects of Alone and Joint Family Participation andThe Social Skills Education Programmes on 4-5 Years Old Children's Social Skills andMother-Child Relationship` (2013 EĞBE 007) study which is supported as a master thesisproject by the Pamukkale University Scientific Research Projects Coordination Unit.Keywords: Parents participation, preschool children, social skills, social skills education,mother-child relationship