The vicious circle of comparison: Creative labor and occidentalism in documentary filmmaking in Turkey

Abstract

Bazı akademik çalışmalar, kültürel üretim yapılan sektörlerdeki iş tanımlarını, çalışanların kendilerini meslekleri ile tanımlama yöneliminin daha fazla olması ve üretilenlerin değerlendirilme aşamasındaki belirsizlikler gibi bazı özellikleri yüzünden diğer sektörlerdeki iş tanımlarından ayırmış ve bu sektörleri kapsamlı bir şekilde analiz edebilmek için çalışanların tecrübelerine başvurulması gerektiğini savunmuşlardır. Bahsedilen çalışmaların izinden gidilerek bu tez çalışmasında 17 belgeselci ile yapılan mülakatlar aracılığıyla belgeselcilerin sektör ve çalışma koşulları hakkında yorum yaparken kullandıkları yollar incelenmiş; böylece ülkenin belgeselcilik sektörü değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak belgeselcilerin yaptıkları değerlendirmelerin Türkiye'de üretilen belgesellerin sayısının az olması ve kalitesinin yeterli miktarda olmaması konuları üzerinde yoğunlaştığı ve bu konuların çoğu zaman diğer ülkelerde (genellikle Batı ülkelerinde) üretilen belgeseller ile Türkiye'deki belgeseller arasında karşılaştırma yapılarak tartışıldığı fark edilmiştir. Fakat Türkiye'de belgeselcilik hakkındaki akademik kaynaklara ve resmi kayıtlara bakıldığında son yıllarda üretilen çok sayıda belgesel olduğu görülmekte ve bu belgesellerin içerisinde iyi kalitede belgesellerin olduğu belirtilmektedir. Bu kaynaklarda belgesellerin sayısı veya kalitesinin yanı sıra dağıtımındaki ve izlenirliğindeki sorunlara da dikkat çekilmektedir. Bu tez çalışmasında, bahsedilen iki farklı bakış açısının olası nedenleri ve sonuçları Garbiyatçılık literatüründen faydalanarak tartışılmıştır: Belgeselcilik koşullarını sürekli olarak başka bağlamlar ile (çoğu kez Batı ülkelerindeki sektörler ile) karşılaştıran ve Türkiye'de üretilen belgesellerin kalitesine bu şekilde karar veren söylemin belgesellerin dağıtımı ve izlenirliği hakkındaki problemleri görmezden geldiği ve böylece olası çözüm yollarını gizliyor olabileceği öne sürülmüştür.

In order to provide critique of a creative cultural work, besides focusing on political and economic organization of a cultural industry or the content of its end products, some scholars highlighted the importance of focusing on subjective experiences of workers. They argue experiences of the workers must be more in the foreground due to some of characteristics of the work that makes it more complex than other types of work, such as its impacts on the self-esteem of workers or the ambivalent criteria for deciding on the quality of end products of cultural industries. By embracing these perspectives in the literature, with the help of discourses in the empirical data gathered by interviewing with 17 documentary filmmakers, this thesis analyzes subjective experiences of the documentary filmmakers producing in Turkey and accordingly, documentary filmmaking sector of the country. This thesis argues that the focus of discourses is on the insufficiency of the quantity and quality of documentaries produced in Turkey. However, the literature about documentary filmmaking in Turkey and official accounts address the non-negligible number of documentaries being produced annually in Turkey and they highlight the satisfaction of the audiences and critics on the quality of documentaries. These accounts rather address other kinds of problems such as the visibility and distribution of the documentaries. This thesis argues that the framework of Occidentalism could be useful to discuss the impacts of these discourses and reason of the difference between two tendencies: Discourses that are focusing on the quality and quantity of the documentaries, mostly by emphasizing either being a country that has a strong tradition of cultural production (like 'Western countries') or not, can trap the discussion about the genre. As a result, they can be paving the way of de-emphasizing other kinds of urgent problems of the sector in the country, such as the visibility and distribution of the documentaries.