Örgütsel sosyalleşme ile örgütsel sessizlik arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, örgütsel sosyalleşme ve örgütsel sessizlik arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç ile ilköğretim okullarında görevli öğretmenlerin, algıladıkları örgütsel sosyalleşme ve örgütsel sessizlik düzeylerinin tespit edilmiş ve öğretmenlerin bu algıları arasına anlamlı bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Araştırmada gözetilen bir diğer amaç ise öğretmenlerin algıladıkları örgütsel sosyalleşme ve örgütsel sessizlik düzeylerinin cinsiyet, idari görev durumu, medeni hal, mesleki kıdem, bulundukları okulda geçirdikleri yıl sayısı, alanları ve herhangi bir sendika üyeliklerinin bulunup bulunmaması değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. İlişkisel tarama modelinde olan araştırmanın evreni, Denizli İli Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerinde görev yapan 2150 ilköğretim okulu öğretmeninden oluşmaktadır. Tabakalı örneklem yöntemi ile seçilen 454 katılımcıya, araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Erdoğan (2012) tarafından hazırlanan `Örgütsel Sosyalleşme Ölçeği` ile Kahveci ve Demirtaş (2013) tarafından hazırlanan `Örgütsel Sessizlik Ölçeği` uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar için manidarlık düzeyi 0.05 kabul edilmiş ve veriler SPSS 20.0 paket programı ile çözümlenmiştir.Sonuç olarak, genel ortalamalar ve alt boyutların hepsinde öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmelerinin yüksek, sessizlik düzeylerinin ise orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Ayrıca örgütsel sosyalleşme ölçeğinin dil – tarih boyutunda ve örgütsel sessizlik ölçeğinin izolasyon boyutunda erkek öğretmenler kadın öğretmenlerden anlamlı olarak daha yüksek algı puanına sahip oldukları görülmüştür. İdari görevi olan öğretmenlerin, örgütsel sosyalleşmenin politika ile amaç ve değerlere uyum boyutlarında idari görevi olmayan öğretmenlere göre anlamlı olarak daha yüksek algı puanlarına sahip oldukları saptanmıştır. İdari görevi olmayan öğretmenlerin ise örgütsel sessizliğin genelinde ve okul ortamı, sessizliğin kaynağı ve yönetici boyutlarında idari görevi olmayan öğretmenlerden daha yüksek sessizlik algısına sahip oldukları bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin mesleki kıdemlerinin veya bulundukları okulda geçirdikleri yıl sayısının örgütsel sessizlik düzeylerini etkilemediği görülmüştür. Öğretmenlerin mesleki kıdemlerinin artmasının, öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmelerinin genel ortalaması, dil – tarih, politika ile amaç ve değerlere uyum alt boyutlarına ilişkin algı düzeylerinin yükselmesini de olumlu şekilde etkilediği söylenebilir. Medeni durum değişkeni ise ne örgütsel sosyalleşme üzerinde ne de örgütsel sessizlik üzerinde anlamlı bir etki yaratmamaktadır. Ayrıca bulunduğu okulda üç yıldan fazla bulunan öğretmenlerin örgütsel sosyalleşmenin genel ortalamasına ve dil – tarih boyutuna ilişkin algı puanlarının, üç yıl ve daha az süredir aynı okulda bulunan öğretmenlere göre anlamlı olarak daha yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bir diğer sonucu olarak, sınıf öğretmenleri branş öğretmenlerinden örgütsel sosyalleşmenin genel ortalaması, dil – tarih, politika ve amaç ve değerlere uyum alt boyutlarında daha yüksek algıya sahiplerken, branş öğretmenleri de sessizlik ölçeğinin okul ortamı boyutunda sınıf öğretmenlerinden anlamlı olarak daha yüksek algı puanlarına sahiptirler. Sendika üyeliği bulunmayan öğretmenlerin örgütsel sessizliğin okul ortamı boyutunda sendika üyeliği bulunan öğretmenlerden anlamlı olarak daha yüksek algı puanlarına sahip oldukları görülmüştür. Son olarak ise öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme ölçeğinin bütünü ve tüm alt boyutlarına ilişkin algıları ile örgütsel sessizlik ölçeğinin bütünü ve tüm alt boyutlarına ilişkin algıları arasında negatif yönlü ve çok zayıf bir ilişkinin olduğu yani örgütsel sessizlik yükselirken örgütsel sosyalleşmenin azaldığı belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Örgütsel Sosyalleşme, Örgütsel Sessizlik, Öğretmen.

The main aim of this research is to study the relation between organizational socialization and organizational silence. With this purpose, the levels of the perceived organizational socialization and organizational silence of the teachers working at primary schools were identified and examined to find out whether there is a significant relation between these perceptions of the teachers. Another purpose of the study was to determine whether the levels of the organizational socialization and organizational silence perceived by the teachers proved any difference according to the variables such as their genders, administrative position, marital status, tenure, years spent in their current school, their field of expertise and being a professional union member or not. The population of the study covers 2150 primary school teachers working at Pamukkale and Merkezefendi Districts of the province of Denizli. `Organizational Socialization Scale` prepared by Erdoğan (2012) and `Organizational Silence Scale` prepared by Kahveci and Demirtaş (2013), and personal information form prepared by the researcher were applied to 454 participants selected by using stratified sampling method. The significance level of the obtained results was accepted as 0.05 and the data was analyzed by using SPSS 20.0 package software.As a result, it was found out that the level of organizational socialization of the teachers was high and the level of silence was low in terms of general averages and all the sub-dimensions were at medium level. It was also found out that the organizational socialization scale at language - history dimension and the organizational silence at isolation dimension were significantly higher with male teachers compared to female teachers. Teachers with administrative position had higher perception points in the organizational socialization dimensions of compliance with policy and purpose and values compared to teachers without any administrative position. It was also determined that teachers who did not have any administrative position had higher silence perception than those who have administrative position in general organizational silence as well as in the dimension of source of silence and administrator. It was observed that the professional seniority and years spent in their current school did not affect their organizational silence level. We can say that increase in the professional seniority of the teachers also positively affects the increase in the perception levels pertaining to the general average of the organizational socialization at the dimensions of language - history and compliance with policy and purpose and values. The variable of marital status did not have any significant effect on either organizational socialization or organizational silence. Besides, we found out that the perception points of the teachers who were working in the same school for more than three years were significantly higher than those working in the same school for three years and less in terms of the general average of the organizational socialization as well as language and history dimensions. Another result of the study was that the class teachers had higher perception levels than branch teachers in the general average of the organizational socialization and sub-dimensions of language - history and compliance with policy and purpose and values than the branch teachers, significantly, had higher perception levels than the class teachers in school environment dimension of the silence scale. Teachers who are not union members had higher perception points than union member teachers in school environment dimension of the organizational silence. Finally, it was found out that there is a negative and very weak relation between the perceptions of teachers pertaining to the entire organizational socialization scale and its entire sub-dimensions and the entire organizational silence scale and its entire sub-dimensions; that is, while the organizational silence is increasing, the organizational socialization is decreasing.