Enerji sektöründe çalışma bozucu davranışlarının tipolojisi: Kaynakları, çeşitleri ve önlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, enerji sektöründeki çalışma bozucu davranışların neler olduğunun ortaya çıkarılması; bu davranışların nedenleri ve nasıl önlenebileceğinin açıklığa kavuşturulması amaçlanmaktadır. Bu amaçtan hareketle, çalışmada kritik olaylar tekniği kullanılmış ve bir enerji santralinde çalışan 40 sendikalı mavi yakalı işçinin bakış açısından 158 kritik olay analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, çalışma bozucu davranışlar en fazla kişilere yönelik olarak ortaya çıkmakta; bunlar içerisinde, en sık, çalışma arkadaşının zayıf yönleriyle dalga geçme ya da arkadaşının zayıf yönlerini kullanma davranışına rastlanmaktadır. İşyerine ya da üretime yönelik çalışma bozucu davranışlar ise, daha çok işi bilinçli olarak yavaşlatma ve iş saatlerinde başka şeylerle uğraşarak işin kalitesini düşürme davranışları etrafında yoğunlaşmaktadır. Devletten özel sektöre geçilmesi, ücret ödeme düzensizlikleri, motivasyonu düşük yöneticilerin varlığı çalışma bozucu davranışların nedenleri olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışma bozucu davranışların sonucunda örgütsel adalet algısının, iş motivasyonunun, örgütsel bağlılığın, iş veriminin olumsuz etkilendiği; çalışanların özgüvenin azaldığı, öfke ve stres düzeylerinin ile iş kazası sayılarının arttığı bulgulanmıştır.

In this study, it is aimed to reveal the encountered counter-productive behaviour in energy sector, to clarify the reasons for this behaviour and how they can be prevented. In accordance with this purpose by using critical events technique; 158 critical events were obtained from 40 of the unionized blue collar workers perspective that are employed at a power plant. According to the findings, counter-productive behaviours are mostly directed towards people; among these the most common behaviour is to use or make fun of weaknesses of a collegue. On the other hand counter-productive behaviours towards the production or the workplace concentrate on slowing the work consciously and decreasing the quality of the work by dealing with other things during the working hours. Corporatisation, wage payment irregularities and the presence of low-motivated managers appear to be the causes of counter-productive behaviour. As the result of the counter-productive behaviours, perception of organizational justice, job motivation, organizational commitment and work efficiency were negatively effected, decreased self-confidence, anger and stress levels among the employees and occupational accidents are increased.