Sosyal bilgiler öğretmenlerinin eğitimde sosyal medyayı kullanım düzeyleri ve görüşleri

Abstract

Gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri ile birlikte zaman ve mekân fark etmeksizin bilgiye ulaşmak mümkün hâle gelmiştir. Günümüzde hemen hemen herkes bir akıllı telefona ve en az bir sosyal medya hesabına sahiptir. Dolayısıyla insanlar gün içerisinde internette ve sosyal medyada zaman geçirmektedirler. Kullanıcıların internette ve sosyal medyada geçirdikleri zaman gün geçtikçe artmaktadır. Türkiye, internet kullanımı ve aktif sosyal medya hesabı bakımından dünya ülkeleri arasında üst sıralarda yer almaktadır. Diğer yandan 21. yüzyılda teknoloji kullanımı bu kadar gelişmişken, eğitim faaliyetlerini dört duvar arasından çıkarıp hayatın içerisine yerleştirmek gerekebilir. Sosyal medyanın eğitimde kullanılmasının önemi bu noktada ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı; Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin eğitimde sosyal medya kullanma düzeylerini ve buna yönelik görüşlerini ortaya koymaktır. Bu amaçla araştırmada; nicel ve nitel analizlerin birlikte kullanıldığı açımlayıcı sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmada öncelikle nicel analizlerin uygulanacağı ölçeklere geçerlik ve güvenirlik analizleri uygulanmıştır. Her iki ölçeğin geçerliği onanmış ve ölçülmek istenen olguyu ölçmeye haiz özellikler taşıdığı belirlenmiştir. Araştırmayla ilgili nicel verilerin istatistiksel çözümlemelerinde SPSS 22 paket programından yararlanılmış, nitel verilerin çözümlenmesinde ise MAXQDA 12 programı kullanılmıştır. Araştırma grubu; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında `Türkiye Sosyal Bilgiler Zümresi`Facebook Grubu'na üye olan 236 Sosyal Bilgiler öğretmenine, Sosyal Medya Benimseme Ölçeği (SMBÖ) ve Sosyal Medyanın Öğrenme ve Öğretme Süreçlerine Etkisi Ölçeği (SMÖÖSEÖ) uygulanmıştır. Ayrıca nicel çalışma grubundan 30 Sosyal Bilgiler öğretmenine de sosyal medyanın eğitim süreçlerinde kullanımına yönelik görüşleri sorulmuştur.Nicel araştırma sonucunda; katılımcı Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sosyal medyayı `kolaylık` ve `kişisellik` nedenlerinden dolayı benimsediklerini, dış etki/çevresel faktörlerden ziyade kendi istekleri doğrultusunda sosyal medyayı kullandıklarını ifade etmişlerdir. Bunun yanında sosyal medyayı kolay, basit, anlaşılır veeğitim amaçlı kullanımını da yararlı bulmakta ancak öğrencileri sosyal medyanın eğitim amaçlı kullanımını konusunda teşvik etmediklerini belirtmişlerdir. Bu da sosyal medyayı benimseme düzeyleri ve sosyal medyanın öğrenme ve öğretme süreçlerine etkisine `katılıyorum` düzeyinde cevap veren Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sosyal medya kullanımını benimsemelerine ve sosyal medyanın öğrenme ve öğretme süreçlerine olumlu etki ettiğini düşünmelerine rağmen sosyal medyanın eğitim amaçlı kullanımının düşüncede kaldığını ve uygulamaya geçiremediklerini göstermektedir. Nitel araştırmadan elde edilen Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sosyal medyanın eğitim süreçlerinde kullanılmasına yönelik görüşler incelendiğinde; Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin, öğrencilerin ve öğretmenlerin çoğunun sosyal medya kullandığını, artık hayatın vazgeçilmezi olduğunu, öğrencilerin sosyal medyada boşa zaman geçirmeleri yerine eğitsel amaçlı kullanılabileceğini ve eğitimin etkililiğini artıracağını ifade etmişlerdir. Sosyal medyanın ders işlenmesi esnasında dikkati canlı tutabileceği belirtilmiştir. Sosyal medyada yapılan paylaşımlardan faydalanarak derste örnekler verilmesi, öğrencilerin derse ilgisinin dağıldığı anlarda tekrar toparlanması adına olumlu olacağını belirtmişlerdir. Öğrencilerin hayatında büyük yer kaplayan, çocuk ve gençlerin neredeyse tamamının kullandığı sosyal medya ile öğretmen–öğrenci iletişiminin geliştirilebileceğidir. Bu yöndeki görüşlere göre öğrenci ve öğretmen arasındaki iletişim okul duvarlarından ve eğitim sürelerinden sıyrılarak daha rahat bir iletişim ortamının yaratılabildiği yönündedir. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında sosyal medyanın eğitimde kullanılmasına yönelik ve gelecek zaman sürecinde yapılacak araştırmalara dair öneriler sunulmuştur.

It has become possible to reach information with the developing information and communication technologies, without considering time and place. Today, almost everyone has a smart phone and at least a social media account. For this reason, people spend time on internet and social media during the day. The time which users spend on the internet and social media is increasing more and more. Turkey is at the top among world countries in terms of internet usage and active social media account. On the other hand, while technology usage is developed so much today, we need to take training activities out of buildings and put them inside life. The importance of using social media in education emerges at this this point. The purpose of this research; social studies teachers' use of social media in education and their perceptions. For this purpose, a descriptive ordered mixed method research in which qualitative and quantitative analyses are used together in this study. The validity of both scales has been approved and it has been determined that it has possessing features to test the fact that is needed to test. In the statistical analyses of quantitative data related to the research, SPSS 22 packaged software has been benefited, and in the analyis of qualitative data, MAXQDA 12 software has been used. The research has been practised on 236 Social Studies teachers who are members of Facebook Group of Social Studies Teachers Group in 2014-2015 school year and the Social Media Adoption Scale and the Scale of Social Media Effect on Learning and Teaching Processes have been applied. Besides, 30 Social Studies teachers from the quantitative study group have been asked their opinions aimed at using social media in educational processes. In the research, validity and reliability analyses have been applied to scales in which primarily quantitative analyses will be applied.At the end of the quantitative research, participating Social Studies teachers have stated that they have adopted social media because of the reasons of `convenience` and `selfhood` and that they use social media upon their own request rather than external effect/environmental factors. Besides this, they have expressed that social media is easy,simple and understandable and using it for educational purposes is beneficial,but they have not encouraged students to use social media for educational purposes. This shows that although Social Studies teachers who have chosen the answer `I agree` to the level of social media adoption and to the effect of social media on learning and teaching processes, have adopted using social media and think that social media affects learning and teaching processes positively, using social media for educational purposes stays as a thought and they have not practised it.When the Social Studies teachers' perceptions, obtained from the qualitative research, about using social media on educational processes have been analyzed, it is seen that Social Studies teachers have stated that most of the students and teachers use social media, and it is a must and that students can use it for educational purposes rather than just spending time on social media and thus, it will increase the effectiveness of education. It has been expressed that social media can keep students' interests alive during lessons.They have expressed that giving examples in the class by getting benefit from the posts shared on social media will have positive effects on students to concentrate on the lesson when they are distracted. Social media which is a big part of students' lives, almost all children and the young use, can improve the teacher-student communication. According to the perceptions at this point of view,communication between student and teacher will get out of the school walls and school time,and a more comfortable communicational environment will be created.Suggestions,in the light of the findings obtained from the research,about using social media in education, and about researches which will be carried out in future time span have been offered.