A tune-based accound of Turkish information structure

Abstract

Diller bilgi yapısını yapısal olarak ifade etme yollarında, sözdizimsel, prozodik, biçim- birimsel olmak üzere farklılıklar göstermektedirler. Türkçe, bilgi yapısının yapısal ifadesinde öncelikli olarak sözcük sırası ve sözcük sırası değişimini kullanan bir dil olarak t anımlana gelmiştir. Prozodinin ancak ikincil bir role sahip olduğu düşünülmektedir. Tez, bu yaygın yaklaşıma karşı olarak, belli tümce konumlarının belli edimsel işlevlere sahip olduğu ve sözcük sırası değişiminin bu işlevleri sağlamakta kullanılan sözdizimsel bir araç olduğu fikrinin, açıklayıcılık gücünden bir şey kaybetmeden, prozodinin bilgi yapısının tek yapısal ifadesi olduğu ezgi-tabanlı bir yaklaşımla değiştirilebileceğini iddia etmektedir. Sözcük sırası değişimlerinin, Türkçe fonolojisinin ezgi desenleri arasındasıralama kısıtları getirmesinden dolayı, prozodik olarak gerektirildiği iddia edilmektedir. Bu bağlamda sözcük sırası değişimleri bilgi yapısının ifadesinde bir sebep değil sonuç olarak görülmektedir. Bu iddiaların desteklenmesi için Steedman tarafından ingilizce için geliştirilmiş olan bilgi yapısı açıklamasını esas alan bir ezgi-tabanlı bilgi yapısı açıklaması Türkçe bilgi yapısının yapısal ifadesi için önerilmektedir. Bu açıklamaya göre, bilgi yapısal birimler doğrudan doğruya belli ezgi yapılarına sahip prozodik öbek lerle ilişkilendirilmektedir. Açıklamanın geçerliliği kayıt edilmiş konuşmaların perde periyodu analizleri yapılarak sağlanmaya çalışılmıştır. Açıklamayı açıklayıcılık yönün den desteklemek için bu zamana kadar konumsal açıklama getirilmiş olgulara sözdizim- sel konum ya da stratejilere başvurmayan prozodik açıklamalar getirilmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Türkçe, bilgi yapısı, prozodi, sözcük sırası

Languages differ in the means they avail themselves of for the structural realization of information structure, where available options are word order, prosody and morphol ogy. Turkish has long been characterized as predominantly using word order and its variation in realizing information structure, where certain positions in a sentence are associated with certain pragmatic functions related to information structure. Prosody has been proposed to play only a secondary role interacting with word order. Con trary to this widely established view, the thesis argues that the notion that sentential positions have pragmatic functions and word order variation is a syntactic means to realize these functions can be abandoned, without any loss of explanatory power, in favor of a tune-based perspective where prosody is the sole structural determinant of information structure. In this setting word order variations are argued to be prosod- ically motivated, in that Turkish phonology imposes some precedence constraints on intonational contours. Word order variation then turns out to be just a consequence as opposed to being a determinant in attaining the right information structure required by the discourse context. To substantiate these claims a tune-based account, based on Steedman's account of English information structure, is proposed for the structural realization of information structure in Turkish, whereby information structural units are directly associated with prosodic phrases intonationally marked in certain ways. Validity of the account is tried to be established by intonational analysis of recorded speech data. As for the explanatory value, the information structure phenomena that has received positional explanation in the relevant literature, are tried to be captured only in prosodic terms, without committing to positions, syntactic strategies and such.Keywords: Turkish, information structure, prosody, word order