Connective position, argument order and information structure of discourse connectives in written Turkish texts

Abstract

Metin, rastlantısal bir şekilde bir araya gelmiş cümleler topluluğundan daha fazlasına sahip olan bir dilbilimsel yapıdır. Metin uyumlu (Halliday & Hasan, 1976) ve tutarlıdır (Mann & Thompson, 1987, 1988). Son zamanlara kadar dilbilim alanında genel olarak ihmal edilmiş olan metin ve söylem yapısı, daha sonra çeşitli bakış açılarından incelenmiştir (Asher, 1993; Asher & Lascarides, 1998; Grosz & Sidner, 1986; Mann & Thompson, 1987, 1988; Webber, 2004).D-LTAG tümce düzeyinde sözcükçeleştirilmiş bir dilbilgisi olan LTAG'in (Joshi, 1987) alt-düzey söylem için genişletilmesiyle ortaya çıkmış olan bir söylem dilbilgisidir (Webber, 2004; Webber & Joshi, 1998). Bu çerçevede, eş dizimli bağlaçlar, art dizimli bağlaçlar, koşut bağlaçlar ve söylem zarfları gibi söylem bağlaçları, soyut nesneler (Asher, 1993) olarak yorumlanabilecek metin aralıklarını öğe alarak alan yüklemler olarak görev yapmaktadır.Türkçe, İngilizce gibi dillere göre esnek bir sözcük dizilimine sahiptir. İngilizce'de söylem zarfları, diğer söylem bağlaçlarının erişimi olmayan konumlara gelebilmeleriyle dikkat çekerler. Türkçe'de diğer söylem bağlaçlarının, yani eş dizimli ve art dizimli yapısal söylem bağlaçlarının bu şekilde bir kısıtlamanın etkisinde olması beklenmemektedir.Bu tezde, beş Türkçe söylem zarfı, on bir değişik kullanım şeklinde, bağlaç yeri, öge dizilimi ve bilgi yapısı açılarından incelenmektedir. Analizler, incelenen özelliklerin zarfın ait olduğu sözdizimsel sınıfla ilişkili olduğunu göstermektedir. Aynı sözdizimsel sınıftan olan bağlaçlar benzer bağlaç yeri ve öge dizilimi olanaklarını kullanmakta ve benzer bilgi birimlerine dahil olma eğilimi göstermektedirler.

A text is a linguistic structure that is more than a random collection of sentences. A text is cohesive (Halliday & Hasan, 1976) and coherent (Mann & Thompson, 1987, 1988). Mainly ignored in the field of linguistics until recently, the text and the discourse structure have been inquired from various points of view (Asher, 1993; Asher & Lascarides, 1998; Grosz & Sidner, 1986; Mann & Thompson, 1987, 1988; Webber, 2004).D-LTAG is a discourse grammar work that extends a lexicalized sentence level grammar LTAG (Joshi, 1987) to low-level discourse (Webber, 2004; Webber & Joshi, 1998). In this framework, discourse connectives such as coordinating conjunctions, subordinating conjunctions, parallel connectives and discourse adverbials are predicates of discourse structure that take text spans that can be interpreted as abstract objects (Asher, 1993).Turkish has a flexible word order in comparison to languages like English. In English, the discourse adverbials are noted for their ability to occupy positions unavailable to other discourse connectives. In Turkish, word order of other discourse connectives, coordinators and subordinators are not expected to be as restricted.This thesis examines the connective position, argument order and the information structure of five Turkish discourse connectives in their eleven uses. The analyses show that the examined features of discourse connectives are related to the syntactic group the connective belongs to. Discourse connectives of the same syntactic groups exploit similar connective position and argument order possibilities, and they tend to be included in similar information units.