A new ontology and knowledge base system for performance measurement in health care

Abstract

Performans ölçümü dönüşüm geçiren sağlık sistemlerinin temelini oluşturmaktadır.Birçok ülke ve kurum sağlık bakım sunumu sistemlerini farklı açılardan çeşitliamaçlar için takip etmektedir. Sağlık sunucuları ölçülen performanslarına görekarşılaştırılmakta, sınıflandırılmakta ve teşvikler almaktadır. Ancak, hala tümdünyada genel kabul görmüş performans ölçüm modelleri ve bilgi sistemitasarımlarına temel oluşturabilecek standartlar bulunmamaktadır.Bu tezin amacı performans ölçümü alanını temsil eden bir ontolojik çerçevegeliştirmek ve bu ontolojiyi anlamsal olarak performans ölçümü çalışmalarınınyorumlanmasında kullanmaktır. Bu çalışmada ontoloji geliştirme yöntemleriuygulanmış, web ontolojisi ve anlamsal kural geliştirme dilleri betimleme mantığı ilebirlikte kullanılarak, sağlık bakımı performans ontolojisi ve bilgi tabanı sistemigeliştirilmiştir.Geliştirilen ontolojide sağlık bakım sunumu ve performans ölçümü alanındakiboyutlar, sınıflar ve bu sınıflara ait nitelikler, kurallar ve ilişkiler tanımlanmıştır.Ayrıca performans ölçüm çalışmaları ve göstergelerden bir bilgi tabanı daoluşturulmuştur. Bir sonraki adım olarak geliştirilen ontoloji ve kurallar bilgi tabanınauygulanmış ve önceden belirlenen kategoriler için performans göstergeleri eldeedilmiştir. Ontolojinin değerlendirmesi Türkiye sağlık sisteminde yapılmıştır.Türkiye'de bulunan sağlık bakımı sunumcu kategorileri tanımlanmış ve çıkarsamakuralları ile bilgi tabanından her kategori için ilgili performans göstergeleri eldeedilmiştir. Sonuçlar düzenleyici ve hizmet sunan kurumlardan uzmanlarladeğerlendirilmiştir.Geliştirilen ontolojinin esas yararı yeni gelişen performans ölçümü alanındapaylaşılabilir ve genişleyebilir bir kavrasallaştırma ve bilgi tabanı sistemisağlamasıdır. Ayrıca, geliştirilen ontoloji ve bilgi tabanı sistemi farklı sağlık bakımortamlarında anlamsal bir gösterge arama aracı olarak da kullanılabilinir.

Performance measurement makes up the core of all health care systems intransition. Many countries and institutions monitor different aspects of health caredelivery systems for differing purposes. Health care deliverers are compared, rated,and given incentives with respect to their measured performance. However, globalhealth care domain is currently striving for attaining commonly acceptedperformance measurement models and base-standards that can be used ininformation systems.The objective of this thesis is to develop an ontological framework to representperformance measurement and apply this framework to interpret performancemeasurement studies semantically. More specifically, this study made use of aformal ontology development methodology by utilizing web ontology and semanticweb rule languages with description logic in order to develop a commonly acceptedhealth care performance measurement ontology and knowledge base system.In the ontology developed, dimensions, classes, attributes, rules and relationshipsused in health care delivery and performance measurement domain are definedwhile forming an initial knowledge base for performance measurement studies andindicators. Furthermore, we applied the developed performance measurementontology to the knowledge base while driving those related performance indicatorsfor predefined categories. The ontology is evaluated within the features of theTurkish health care system. Health care deliverer categories are identified and byexecuting inference rules on the knowledge base, related indicators are retrieved.Results are evaluated by domain experts coming from regulatory and care providerinstitutions.The major benefit of the developed ontology is that it presents a sharable andextensible knowledge base that can be used in the newly emerging performancemeasurement domain. Moreover, this conceptualization and knowledge basesystem serve as a semantic indicator search tool that can be used in different healthcare settings.