Cognitive, perceptual-motor and social factors in tool making in children

Abstract

Çocuklar alet kullanımında başarılı olsa da bütün alet-bağlantılı davranışlarda yetkin değillerdir, özellikle de alet yapımında. Bu tezin en nihai amacı bilişsel ve sosyal faktörleri de göz önünde bulundurarak insanların alet yapımı davranışına yeni bir bakış getirmektir. Bunun yanında bu tezde, çocukların alet yapımını kolaylaştırıcı etkenlerin bulunması amaçlanmıştır. Bu motivasyonlar doğrultusunda 'kanca testi' kullanılarak beş deney yürütülmüştür. Bu testte katılımcıların, uzun bir şişenin içinde bulunan küçük bir bakraçtaki çıkartmaya ulaşabilmek için onlara verilen materyali kanca şekline getirerek bakracı şişenin içinden çıkarmaları gerekmektedir. Deney 1'in sonuçları göstermiştir ki çocuklar spontane alet inovastonunda büyük zorluk çekmektedir. Fakat yaşça daha büyük olan çocuklar, alet üzerinde yapılan modifikasyonları sosyal olarak gördükten sonra alet yapımında daha başarılı olmuştur. Diğer yandan, çocukların yönetici işlevlerinin ketleme (inhibition) kapasitesi ve hiyerarşik zihinsel temsiller oluşturma yetisi, onların sosyal öğrenme sonrası alet yapımı sonuçlarının yordayıcıları olmuştur. Yetişkinlerin alet inovasyonu ve alet seçimi, aletlerin ne kadar göze-çarpan bir sağlarlığı (affordance) olduğuna dayanırken , 5 ve 6 yaşındaki çocuklar alet ile test arasında aşinalık olduğu durumda alet yapım sürecinde daha başarılı olmuşlardır (Deney 2 ve 3). Ayrıca bu deneyde, hiyerarşik temsiller oluşturma ve çeşitli-ıraksak düşünmenin (divergent thinking) alet yapım sürecindeki anlamlı rolü gösterilmiştir. Deney 4'te, 5 ve 6 yaş arası çocukların ikili iletişim halindeyken alet yapımında – tek başına yapmalarına göre– daha başarılı oldukları gösterilmiştir. Deney-5'te alet yapım sürecinde Yeni Zelanda'lı çocuklar ile Türkiyeli çocuklar arasında anlamlı bir fark olmadığını gösterilmiştir.

Children are proficient tool users; however, pre-school children are not proficient in every aspect of tool-related behaviors, in particular tool making. Considering the cognitive and social abilities of humans, this thesis ultimately aims to provide a new way of looking at human tool making. In addition, it is aimed to find facilitative factors in the process of tool making in children. Based on these motivations, five experiments were conducted using the 'hook task', in which children could make a hook shape with the given tools in order to pull a bucket out of a tall tube to reach a sticker. Result of the Experiment-1 showed that spontaneous tool innovation was very difficult for children. However, older children were better in tool making after observing modifications socially. On the other hand, tool making after social learning was predicted by inhibition capacities of executive functions and hierarchical representational abilities. In Experiment-2 and 3, we found that while adults based tool innovation and selection on the salience of the affordance of the tools, 5 and 6-year-old children were better in the process of tool making with familiar tool-task relation. We also showed the significant role of hierarchical representation and divergent thinking in the process of tool making. In Experiment-4, we found that 5 and 6-year-old children were better in the process of tool making in the dyadic condition compared to the individual condition. In Experiment-5, we demonstrated that there was no significant difference in the process of tool making between New Zealand and Turkish children in dyadic tool making.