A Baseline study for determination of macrobenthic epi/ infaunal species in the Northeastern Mediterranean

Abstract

VI ÖZET KUZEYDOĞU AKDENİZ'DE SEDİMAN ÜZERİNDE VE İÇİNDEKİ MAKROBENTİK CANLILARIN BELİRLENMESİ İÇİN TEMEL BİR ÇALIŞMA ERGEV, Mehmet Betil Yüksek Lisans Tezi, Deniz Bilimleri Danışman: Yrd. Doç. Dr. Erhan MUTLU Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 364 sayfa. Kilikya baseninin Erdemli ve Kumkuyu arasında kalan bölgesinde sediman içinde yaşayan makrobentik canlıları belirlemek için 10 metreden 200 metre derinliğe kadar uzanan bölgede 0.1 m.2 örnekleme alanlı Van Veen Grab ile 2000 yılının dört mevsiminde deniz tabanından 21 istasyonda üçer örnek alınmıştır. 80 adedine tüm yıl boyunca rastlanan toplam 395 tür tespit edilmiş olup bunların ait oldukları filumlar şöyledir; Cnidaria (5), Platyhelminthes (1), Nemertea (2), Annelida (203), Spincula (10), Arthropoda (108), Mollusca (47), Phoronida (1), Echinodermata (16), Hemichordata (1) ve Vertebrata (1). Çalışılan yıl boyunca metre kareye düşen birey sayısı 489.75 ve bu bireylerin metrekareye düşen yaş ağırlıkları (biyokütle) 10.14 gr. olarak hesaplamıştır. Aym alan içerisinde deniz tabanının üzerinde yaşıyan canlıları belirlemek için ayrıca, ağız açıklığı 60 cm ve ağ göz açıklığı 0.5 cm olan bir dreç ile 5 ile 150 metre derinliker arasında toplam 6 hat boyunca dört mevsim örnekleme yapılmış ve 122 tür tespit edilmiştir. Dört adedi tüm yıl boyunca gözlenen bu türlerin olumlara göre dağılımı şöyledir; Cnidaria (3), Nemertea (1), Annelida (36), Spincula (1), Arthropoda (34), Mollusca (24), Echinodermata (6) ve Vertebrata (17). Bu örnelemelerde de yıl boyunca metrekaye düşen ortalama birey sayısı 9.2 ve onların metrekareye düşen ortalama yaş ağırlıkları ise 3.1 gr. olarak hesaplanmıştır.vıı Yıl boyunca en sık gözlenen ve en bol bulunan türler sırasıyla Onchnesoma steenstrupi (Spincula; Spinculida) ve Heteromastus filiformis (Polychaeta; Capitellidae)'dir. Bunlara ek olarak da Strombus persicns (Mollusca; Gastropoda) 'un toplam biyokütlenin %39'unu oluşturduğu bulunmuştur. Derinliğe bağlı olarak en sık gözlenen türler sırasıyla şöyledir; 10 m. 'de Ampelisca brevicornis (Amphipoda; Ampeliscidae); 25 m. 'de Prionospio saccifera (Polychaeta; Spionidae); 50 m.'de Apseudes latreillei (Crustacea; Tanaidacea), Glycera rouxi, P. saccifera, Poecilochaetus fauchaldi (Polychaeta; Poecilochaetidae), Monticellina heterochatea (Polychaeta; Cirratulidae) ve Notomastus aberans (Polychaeta; Capitellidae); 75 m.'de Amphiura chiajei (Echinodermata; Ophiuroidea) ve O. steenstrupi; 100 m.'de O. steenstrupi, G rouxi ve Chaetozone sp. (Polychaeta; Cirratulidae); 150 m.'de Nucula nitida (Mollusca; Bivalvia), Levinsenia gracilis (Polychaeta; Paranoidae), O. steenstrupi ve M. Heterochatea ve 200 m.'de de M. heterochatea. Derinliğe bağlı olarak en bol bulunan türler, 10 ve 25 m.'lerde H. filiformis; 50 m.'de A. latreillei, P. saccifera ve P. fauchaldi; 75 m.'de O. steenstrupi; 100 m.'de O. steenstrupi ve G. rouxi; 150 m.'de M heterochatea ve L. gracilis ve 200 m.'de de M heterochatea' dır. Yine derinliğe bağlı olarak biyokütlece en baskın türler; 10 m.'de S. persicus; 25 m.'de Goneplax rhomboides (Crustacea; Decapoda); 50 m.'de E. cordatum; 75 m.'de A. chiajei; 100 m.'de Astarte sp. (Mollusca; Bivalvia); 150 m.'de Glossobalanus minitus (Hemichordata; Enteropneusta) ve 200 m.'de de Nucula nitida (Mollusca; Bivalvia)'dır. Tüm yıl boyunca sediman üzerinde ve içinde yaşayan tür sayısı ve biyokütleleri en yüksek değerlerine kasım ayında ulaşmışlardır. Bu değerler sediman üzerinde yaşayan canlılar için sırasıyla 70 ve 1.18 gr./m.2, sediman içinde yaşayan canlılar için de 212 vell.37 gr./m. olarak bulunmuştur. Sediman üzerinde yaşayan canlıların metrekareye düşen birey sayısı en yüksek değerine kasım ayında 7 birey ile, sediman içerisinde yaşayan canlıların metrekareye düşen birey sayısı ise en yüksek değerine ağustos ayında 648.13 birey ile ulaşmıştır.vııı Derinliğe bağlı olarak en yüksek tür sayısı 100 m.'de (198 tür), en yüksek bolluk 50 m.'de (763.73 birey/m.2) ve en yüksek biyokütle 10 m.'de (22.72 gr./m.2) gözlenmiştir. Tür sayısı, birey bolluğu ve biyokütle en düşük değerlerini sırasıyla 70, 191.94 birey/m.2 ve 1.66 gr./m.2 ile 200 m'de göstermiştir. Dendogram sonuçlarının ışığında örnekleme yapılan 3 hat arasında belirgin bir farklılık gözlenmemiş fakat istasyonlar arasında derinliğe bağlı olarak bir gruplaşma tespit edilmiştir. Bu guruplar sırasıyla 10-25, 50-100 ve 150-200 metrelerdir. Çok boyutlu ölçeklendirme (Multi Dimensional Scaling, MDS) hesaplamaları sonucunda birey bolluğu ve biyokütle dağılımları ile derinlik arasında güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Birey bolluğu ve biyokütle dağılımları ile diğer çevresel değerlerler arasındaki ilişki şubat'tan kasım'a doğru gidildikçe artmaktadır. Bunların en önemlileri de toplam organik karbon miktarı, sediman tane boyu dağılımı ve deniz suyunun fiziksel parametreleridir. Her istasyondan alman üçer örneğin toplamıyla birey bolluğu ve biyokütle arasındaki bağlantıları gösteren grafikler (Abundance Biomass Curve, ABC) çizilmiş, bunlara göre toplam 79 istasyonun 6 tanesi kısmen kirli olarak bulunmuştur. Bunlardan 3 tanesi Erdemli hattında (Şubat'ta 50 m., Ağustos'ta 10 ve 50 m.), 2 tanesi Kumkuyu hattında (Şubat'ta 75 m., Ağustos'ta 10 m.) ve sonuncusu da Limonlu hattında (Mayıs'ta 100 m.) bulunmuşlardır. Bunlara ek olarak çalışılan bölgede organik kirlilik göstergesi olarak kabul edilen çeşitli türler, örneğin; Heteromastus filiformis, Levinsenia gracilis (Polychaeta) ve Corbula gibba (Bivalvia) bazı dönemlerde çok yüksek bolluklarda tespit edilmişlerdir.

m ABSTRACT A BASELINE STUDY FOR DETERMINATION OF MACROBENTHIC EPI / INFAUNAL SPECIES IN THE NORTHEASTERN MEDITERRANEAN ERGEV, Mehmet Betil M. Sc. In Marine Sciences Supervisor: Assist. Prof. Dr. Erhan MUTLU Middle East Technical University, 364 pp. In order to determine macrobenthic infaunal species living in the northern Cilician basin between Kumkuyu and Erdemli within four seasons of year 2000, 3 replicates from 21 stations were sampled in three transects from 10 to 200 m with Van Veen Grab (0.1 m2 sampling area). A total of 395 species of which 80 species were encountered in four seasons were found belonging to eleven phyla; Cnidaria (5), Platyhelminthes (1), Nemertea (2), Annelida (203), Spincula (10), Arthropoda (108), Mollusca (47), Phoronida (1), Echinodermata (16), Hemichordata (1) and Vertebrata (1). Mean abundance was 489.75 ind m`2 and mean biomass was 10.14 g m`2. Moreover, 6 line stations were sampled with a dredge that had a width of 60 cm and a net meshed in 0.5 cm square sampling size, from depths of 5 to 150 meters for identifying epifaunal species in the same region and 122 species were determined. Based on phylum distribution of the species whose 4 species were observed throughout the year was as follows: Cnidaria (3), Nemertea (1), Annelida (36), Spincula (1), Arthropoda (34), Mollusca (24), Echinodermata (6), and Vertebrata (17). Mean abundance and biomass were 9.2 ind m and 3.1 g m`, respectively. Throughout the year the most frequent and abundant species of the study were Onchnesoma steenstrupi (Spincula; Spinculida) and Heteromastus filiformisIV (Polychaeta; Capitellidae), respectively. A gastropod, Strombus persicus (Mollusca), constituted nearly half of the total biomass (39%). The most frequent species according to the depths were as follow: Ampelisca brevicornis (Amphipoda; Ampeliscidae) at 1 0 m, Prionospio saccifera (Polychaeta; Spionidae) at 25 m, Apseudes latreillei (Crustacea; Tanaidacea), G rouxi, P. saccifera, Poecilochaetus fauchaldi (Polychaeta; Poecilochaetidae), Monticellina heterochatea (Polychaeta; Cirratulidae) and Notomastus aberans (Polychaeta; Capitellidae) at 50 m, Amphiura chiajei (Echinodermata; Ophiuroidea) and 0. steenstrupi at 75 m, O. steenstrupi, G rouxi and Chaetozone sp. (Polychaeta; Cirratulidae) at 100 m, Nucula nitida (Mollusca; Bivalvia), Levinsenia gracilis (Polychaeta; Paranoidae), O. steenstrupi and M. heterochatea at 150 m and M heterochatea at 200 m. The most abundant species according to the depths were as follow, H.filiformis at 10 and 25 m, A. latreillei, P. saccifera and P. fauchaldi at 50 m, O. steenstrupi at 75 m, O. steenstrupi and G. rouxi at 100 m, M heterochatea and L. gracilis at 150 m and M. heterochatea at 200 m. The highest species biomass obtained according to depth were as follow: S. persicus at 10 m, Goneplax rhomboides (Crustacea; Decapoda) at 25 m, E. cor datum at 50 m, A. chiajei at 75 m, Astarte sp. (Mollusca; Bivalvia) at 100 m, Glossobalanus minitus (Hemichordata; Enteropneusta) at 150 m and Nucula nitida (Mollusca; Bivalvia) at 200 m. In November both epi and infauna number of species and biomass values reached the maximum values with 70, 1.18 g m'2 and 212, 11.37 g m`2, respectively. Abundance of epifauna reached its highest value in November with 7 ind m`2 and abundance of infauna showed its maxima in August with 648.43 ind m`2. With regard to depth the highest number of species, abundance and biomass values were observed at 100 m with 198 species, at 50 m with 767.73 ind/m2 and at 10 m with 22.72 g/m, respectively. Number of species, abundance and biomass showed their minimum values at 200 m with 70, 191.94 ind m`2 and 1.66 g m`2, respectively.Throughout the study a significant difference was not observed between transects according to the dendograms over abundance and biomass. However, a grouping among stations depending on depths was determined. These groups were 10-25, 50- 100 and 150-200 meters. Multi Dimensional Scaling (MDS) results of present study showed strong correlation occurred between abundance or biomass and depth. Correlation between environmental parameters and distribution of abundance or biomass increased from February to November. The most important parameters were total organic carbon content and grain-size of the sediment or physical parameters of the sea. According to the Abundance Biomass Curve (ABC) plots (by using sum of the replicates in each station) totally 6 stations within 79 stations were found as moderately polluted. Of these 6 stations, 3 stations were observed at Erdemli transect (50 m in February, 10 and 50 m in August), 2 stations at Kumkuyu transect (75 m in February, 100 m in August) and one at Limonlu transect 100 m in May. Also some organic pollution indicator species such as Heteromastus filiformis, Levinsenia gracilis (Polychaeta) and Corbula gibba (Bivalvia) were found sometimes in huge numbers throughout the study area.