Potansiyel ağaçlandırma sahalarının belirlenmesinde coğrafi bilgi sistemleri`nin kullanılması: Sivas ili örneği

Abstract

Son zamanlarda dünya genelinde her yıl milyonlarca hektar orman, insanoğlunun olumsuz etkileriyle yok olmaktadır. Bu durum, ormansızlaşma kavramını çağımızın en büyük sorunlarından biri haline getirmiştir. Ormansızlaşmayla mücadele etmek ve sürdürülebilir bir orman yönetimi sağlamak amacıyla mevcut ormanların korunması gerekmektedir. Bununla birlikte en uygun potansiyel ağaçlandırma sahalarının tespit edilerek bu sahaların ağaçlandırma çalışmalarının yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, orman varlığı için mevcut durumun sayısal ortamda kolaylıkla irdelenebilmesi ve potansiyel ağaçlandırma sahalarının belirlenebilmesi adına konuma dayalı bilgi sistemi olan Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)'nden faydalanılabilmektedir.Bu çalışmada, CBS ile Sivas il sınırı içerisinde bulunan potansiyel ağaçlandırma sahalarının otomatik olarak tespit edilebilmesi amacıyla çalışma alanı sınırı, Büyük Toprak Grupları (BTG) haritası, amenajman, baraj-göl-gölet, yerleşim yeri, korunan alanlar, kadastral veriler, Sayısal Arazi Modeli (SAM) verisi, karayolları ve enerji nakil hatları verileri kullanılarak CBS tabanlı Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) yöntemi uygulanmıştır. Bu sahaların kısa sürede, doğru, etkin ve otomatik olarak belirlenebilmesi için CBS yazılımı ortamında model builder tabanlı, AHS'de kullanılan ölçüt ağırlıklarının hesaplanması işlemi için ise Matlab tabanlı kullanıcı arayüz programları geliştirilmiştir.

Recently, millions of hectares of forests around the world are disappearing every year due to the negative effects of human beings. This situation has made the concept of deforestation one of the major problems of our age. In order to combat deforestation and ensure a sustainable forest management, existing forests need to be protected. However, it is of great importance to identify the most feasible potential afforestation sites and to carry out afforestation activities of these sites. In this context, Geographical Information Systems (GIS), which is a location based information system, can be utilised in order to be able to easily examine the current situation in the digital environment and to determine the potential afforestation areas for the forest asset.In this study, in order to automatically determine the potential afforestation sites with GIS within the boundary of the province of Sivas, GIS based Analytic Hierarchy Process (AHP) method was applied by using data such as boundary of the study area, big land group maps, forest management plan, dam-lake-pond, residential areas, protected areas, cadastral data, Digital Terrain Model (DTM), highways and energy transmission line. To be able to determine these sites accurately, effectively and automatically in the shortest time, model builder based user interface program was developed in GIS software environment, whereas Matlab based user interface program was developed to calculate criteria weights in AHP.