Taş ocaklarında iş güvenliği ve risk değerlendirmesi

Abstract

Günümüzde; inşaat sektöründe agrega olarak da adlandırılan ve beton ve hafif beton üretiminde, temel dolgu ve yol kaplamasında, drenaj çalışmalarında, çevre düzenlemeleri ve peyzaj işlerinde yoğun olarak kullanılan kırma taş üretiminin büyük bir kısmı taş ocaklarından sağlanmaktadır. Ülkemizde kırma taş ocaklarından edilen agregaların, kum ocaklarından elde edilen agregalara oranla daha yoğun olarak kullanım alanı bulduğu gözlemlenmektedir. Türkiye'de hammadde üretim izin belgeli ve işletme izin belgeli II(a) grubu maden sahaları 4.510 adet olup, birçok kişiye istihdam olanağı sağlanmaktadır. Sektörün; mevcut maden işletmeleri ve dolaylı sektörler birlikte düşünüldüğünde, yaklaşık olarak 500.000 kişinin üzerinde bir istihdam potansiyeline sahip olduğu söylenebilir. Sektörün mevcut durumu ve talep artışına bağlı olarak gelişimi, bu sektörde çalışanların sağlıklarının muhafazası ve çalışma ortamındaki güvenliklerinin sağlanması açısından karşılaşılan sorunların artışı da beraberinde getirmiştir. Özellikle son yıllarda taşocaklarını da içine alan tüm madencilik faaliyetlerinde meydana gelen kazalar ve bunun sonucunda ortaya çıkan sonuçlar madencilik sektöründe iş sağlığı ve güvenliği kavramının yoğun olarak yaşanmasına neden olmuştur. Bu çalışma kapsamında; kırma taş üretiminin yapıldığı taşocağı ve kırma-eleme tesislerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikelerin ve bu tehlikeler sonucu ortaya çıkabilecek risklerin belirlenmesi, analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda; Tokat ilinde faaliyet gösteren bir kırma taş üretim tesisinde incelemeler yapılmış ve hammaddenin ocaktan üretimi-nihai ürün elde edilmesi aşamaları arasında kalan tüm madencilik faaliyetleri tehlike ve risk oluşumu açısından değerlendirmeye alınmıştır. Belirlenen tehlike oluşturabilecek unsurlara ve bu tehlikeler sonucu ortaya çıkması muhtemel risklere yönelik değerlendirmeler; ve saha da yapılan gözlemler, ocak ve tesis çalışanları ile yapılan görüşmeler, ocakta ve tesiste daha önce yapılmış kontrol, gözlem ve ölçümleri ile işletmeden alınan veriler ile desteklenmiştir. Risk değerlendirme çalışmaları; L Tipi Matris (5x5), Fine-Kinney ve Hata Türleri ve Etkileri Analizi (HTEA) yöntemleri aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak; ocak ve tesis için yürütülen faaliyetlere göre toplam 35 adet risk tespit edilmiş ve söz konusu risklerin ortadan kaldırılması veya insan sağlığına ve çevreye zarar vermeyecek seviyelere düşürülmesi için alınması gereken kontrol önlemleri belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Taş ocağı, İş Sağlığı ve Güvenliği, Risk Değerlendirmesi, L tipi Matris, Fine&Kinney, HTEA

Today, the production of concrete and light weight concrete, also called aggregate, is frequently preferred in the construction sector. Aggregate is used extensively in foundation filling and road coating, drainage works, landscaping and landscaping works. Most of the concretes realized in crushed stone production facilities are provided in quarries. Although there are many healthy information regarding quarries in Turkey; According to the researches, there are approximately 4.500 large and small enterprises in the sense of quarrying throughout the country, there are II (a) mining enterprises with licensed and raw material production permits. Considering the quarries together with mining enterprises, it provides employment opportunities for many people. The current situation of the sector and its development depending on the increase in demand are important in terms of maintaining the health of the employees in this sector and ensuring their safety in the working environment. Due to its structure, it carries the risk of occupational health and safety and caused important problems in the quarries. Particularly in recent years, accidents occurring in quarries and mining activities and the resulting results have led to an intensive occupational health and safety concept in the mining sector.This scope of work; The aim of this study is to determine, analyze and grade the risks that may arise as a result of these hazards and to determine the control measures in the quarry and crushing-screening plants where crushed stone production is made. In accordance with this purpose; Investigations were carried out in a crushed stone production facility operating in Tokat province and all mining activities between the production of raw material from quarry and final product stages were evaluated for danger and risk formation. Despite risk factors, risk assessments and field observations were made. Interviews were conducted with the quarry and plant workers and controls and measurements were evaluated. Similarly, observations were supported with the data obtained from the enterprises. Risk assessment studies; L Type Matrix (5x5), Fine-Kinney, Fault Types and Effects Analysis (FMEA) methods were performed. As a result; According to the activities carried out for the quarry and the facility, a total of 35 risks were identified and the control measures to be taken to eliminate these risks or reduce them to levels that would not harm human health and the environment were determined.Keywords: Quarry, Occupational Health and Safety, Risk Assessment, L-type Matrix, Fine & Kinney, FMEA