Ortaöğretim 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin matematik odaklı epistemolojik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; ortaöğretim 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin matematik dersine ilişkin epistemolojik inanç düzeylerinin cinsiyet, sınıf, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, ailenin aylık gelir düzeyi ve günlük okul dışı matematik ders çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemek ve öğrencilerin matematik odaklı epistemolojik inançlarına ilişkin öğrenci ve öğretmen görüşlerini ortaya koymaktır.Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunu oluşturan araştırma örneklemi, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Sivas ili merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 9. ve 10. sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Örneklem seçiminde; amaçsal örnekleme yöntemlerinden tabakalı amaçsal örnekleme yöntemi ile maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Bu doğrultuda, nicel boyuta ilişkin araştırmanın örneklemi 9 ve 10. sınıfta öğrenim gören 2237 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmanın nitel boyutunu oluşturan çalışma grubunu ise öğretmen ve öğrenciler oluşturmaktadır. Öğrencilerden oluşan çalışma grubu belirlenirken amaçsal örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi, öğretmenlerden oluşan çalışma grubu belirlenirken maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda belirlenen araştırmanın nitel boyutuna ilişkin çalışma grubu, Sivas ili merkezinde yer alan ortaöğretim kurumlarında öğrenim gören 28 öğrenci ve bu okullarda görev yapan 41 matematik öğretmeninden oluşmaktadır.Araştırmanın nicel boyutuna ilişkin verilerin elde edilmesinde, İlhan ve Çetin (2013) tarafından geliştirilen `Matematik Odaklı Epistemolojik İnanç Ölçeği (MOEİÖ)` kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutuna ilişkin verilerin elde edilmesinde ise öğrencilere ve matematik öğretmenlerine yönelik araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formlarından yararlanılmıştır. Elde edilen nicel verilerin analizinde; SPSS 22 paket programından yararlanılarak betimsel istatistik, bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Nitel verilerin analizinde ise QSR NVIVO 10 programından yararlanılarak içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda; Matematik Odaklı Epistemolojik İnanç (MOEİ) bağımlı değişkeni için Öğrenmenin Çabaya Bağlı Olduğuna İnanç (ÖÇBOİ) alt boyutunda cinsiyet, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi ve günlük okul dışı matematik ders çalışma süresi değişkenleri açısından; Öğrenmenin Yeteneğe Bağlı Olduğuna İnanç (ÖYBOİ) alt boyutunda cinsiyet ve günlük okul dışı matematik ders çalışma süresi değişkenleri açısından; Tek Bir Doğrunun Var Olduğuna İnanç (TBDVOİ) alt boyutunda ise sınıf, baba eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, ailenin aylık gelir düzeyi ve günlük okul dışı ders çalışma süresi değişkenleri açısından anlamlı farklılık tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise matematik odaklı epistemolojik inanca yönelik üç ana tema oluşturulmuştur. Bu temalar; öğrencilerin matematik dersini öğrenmelerinin çabaya bağlı olduğuna inanma durumu ve bu inancın nedenleri, öğrencilerin matematik dersini öğrenmelerinin yeteneğe bağlı olduğuna inanma durumu ve bu inancın nedenleri, öğrencilerin matematik dersini öğrenmelerinde tek bir doğrunun var olduğuna inanma durumu ve bu inancın nedenleridir. Genel olarak; öğrenci ve öğretmen görüşleri öğrencilerin matematik dersini öğrenmenin çabaya bağlı olduğuna ve tek bir doğrunun var olduğuna inandıklarını, yeteneğe bağlı olduğuna kısmen inandıklarını ortaya koymaktadır. Araştırmanın nicel ve nitel sonuçları birlikte değerlendirildiğinde, sonuçların büyük ölçüde birbirini desteklediği ve tutarlı olduğu tespit edilmiştir. Öğrenci ve öğretmen görüşlerinin de genel olarak benzerlik gösterdiği görülmüştür.Araştırma sonuçları doğrultusunda; matematik eğitiminde önemli bireysel farklılıklardan olan epistemolojik inançların eğitimciler tarafından dikkate alınmasının eğitimin kalitesini arttıracağı düşünülmektedir. Öğrenci bireysel özelliklerinin (demografik değişkenlerin) matematik odaklı epistemolojik inanç düzeyleri üzerinde farklılıklar oluşturduğu görülmektedir. Bu çerçevede, benzer çalışmaların matematik odaklı epistemolojik inançlar üzerinde etkili olabilecek farklı değişkenlerle yapılması alana katkı sağlayacaktır. Matematik derslerinde eğitim-öğretim faaliyetleri planlanırken, öğrencilerin epistemolojik inançları göz önünde bulundurulmalı ve öğrencilerin epistemolojik inançlarını geliştirici önlemler alınmalıdır. Bu doğrultuda; öğrencilerin matematik odaklı epistemolojik inançlarının onların matematik eğitimine olan etkisine ilişkin uzmanlar tarafından seminerler, hizmet içi eğitimler vb. düzenlenerek öğretmenlere ve öğrencilere bilgi verilmelidir.

The aim of this study is to determine whether the epistemological belief levels of 9th and 10th graders related to mathematics lessons significantly differ depending on the variables of gender, class, parent's education level, monthly family income and daily out-of-school mathematics study time, and to reveal the opinions of students and teachers on mathematics-oriented epistemological beliefs of students. In the study, mixed method was used which included both quantitative and qualitative methods. The quantitative sampling of the research involved 9th and 10th graders studying in high schools under the Ministry of National Education in the center of Sivas during the 2014–2015 academic year. Samples were selected by using stratified teleological sampling method and maximum variation sampling method together. In this regard, quantitative part of the research sample consists of 2,237 students at 9th and 10th grades. The study group for the qualitative part of the research was made up of teachers and students. For the selection of students in this section, a convenience sampling approach within teleological sampling method was used, whereas the teachers were selected making use of a maximum variation sampling method. The resulting the qualitative study group for the research comprised 28 students and 41 math teachers studying and working in high schools in the center of Sivas. The Mathematics-Oriented Epistemological Belief Measure (MOEBM) developed by İlhan and Çetin (2013) was used to garner data in the quantitative part of the research. To obtain the data required for the qualitative part of the research, semi-structured interview forms targeting students and teachers that were prepared by the researcher were used. Quantitative data was analyzed with descriptive statistics, t-tests and a one-way analysis of variance (ANOVA), utilizing the SPSS 22 package software. A content analysis method was used, making use of the QSR NVIVO 10 software package, for the analysis of qualitative data.The research identified significant differences in the following: for the Mathematics-Oriented Epistemological Belief dependent variable: for the sub-dimension `belief that learning depends on effort`, the gender, parents' education level and daily out-of-school mathematics study time variables; for the sub-dimension `belief that learning depends on talent`, the gender and daily out-of-school mathematics study time variables; and for the sub-dimension `belief in existence of only one truth`, the class, parents level of education, monthly family income and daily out-of-school mathematics study time variables. On the other hand, for the qualitative part of the research, three main themes were constructed within the context of mathematics-oriented epistemological belief, being: cases in which students believe that learning mathematics depends on the amount of effort they put into it, and the reasons behind this belief; cases in which students believe that learning mathematics depends on talent, and the reasons behind this belief; and cases in which students believe in the existence of only one correct way of learning mathematics, and the reasons behind this belief. An analysis of the opinions of the respondent students and teachers opinions revealed that students believe that learning mathematics depends on effort and that there is only one truth, and partly believe that ability to learn depends on talent. When the qualitative and quantitative results of the research were evaluated together, it was confirmed that the results strongly supported each other and were consistent, and further, that students and teachers shared similar opinions. In the light of the results, it is thought that by taking epistemological beliefs, as drivers of significant personal differences in mathematics education, into consideration, educators would be able to enhance the quality of the education. Furthermore, it was noted that the different personal characteristics of students (demographic variables) lead to differences in their mathematics-oriented epistemological beliefs. Similar studies, based on different variables that have the ability to influence mathematics-oriented epistemological beliefs, would contribute to the field. In math lessons, while planning educational activities, the epistemological beliefs of students should be taken into account, and measures should be taken in order to enhance the epistemological beliefs of students. To this end, experts should give informative seminars, in-service training etc. on the effect of mathematics-oriented epistemological beliefs on students' mathematics education, to both teachers and students alike.