Futbol hakemlerinin farklı egzersiz şiddetlerinde sezinleme zamanı, kan laktat düzeyi ve karar verme becerilerinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışma futbol hakemlerinin farklı egzersiz şiddetlerinde sezinleme zamanı, kan laktat düzeyi ve karar verme becerilerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.Bu çalışmada uygulanmış olan metot deneyseldir. Çalışmaya Muğla ilinde faal olarak hakemlik yapan, herhangi bir sağlık problemi ve sportif yaralanması olmayan gönüllü 12 erkek futbol hakemi (yardımcı hakem: 6, hakem: 6) gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmaya katılan hakemler rastgele olmak üzere seçilmiş ve iki gruba ayrılmıştır. Hakemlere bisiklet ergometresinde düşük şiddetli (%40) egzersiz, orta şiddetli (%60) egzersiz, yüksek şiddetli (%90) egzersiz protokolü uygulanmıştır. Üç farklı egzersiz şiddeti için hesaplanan hedef kalp atım sayılarında farklı uyarı hızlarında sezinleme zamanı, karar verme becerileri ile egzersiz öncesinde ve sonrasında kan laktat düzeyi ölçülmüştür. Araştırmada elde edilen tüm veriler, istatiksel hesaplamalar SPSS (version 16.0) programında kaydedilmiştir. Farklı egzersiz şiddetlerinde sezinleme zamanı ve karar verme becerileri ile kan laktat düzeyleri arasındaki farklılıkları bulmak için Tekrarlı Ölçümlerde Varyans Analizi kullanılmıştır. İkili karşılaştırmalarda ise Bonferroni testi kullanılmıştır. Hakem ve Yardımcı hakem arasındaki farklı uyarı hızlarınındaki sezinleme zamanı ve karar verme becerileri ile kan laktat düzeyleri arasındaki farklılıkları bulmak için Independent t testi kullanılmıştır. Sezinleme zamanı ve karar verme becerisi ile kan laktat düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek için Pearson Correlation testi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi, p<0,05 olarak kabul edilmiştir. İstatiksel analiz sonucunda; düşük (%40), orta (% 60) ve yüksek (% 90) şiddetteki egzersizler sırasında ölçülen karar verme becerilerinin karşılaştırılmasında istatiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. Düşük (%40) şiddetteki egzersizde ölçülen kan laktat düzeyinin egzersizden önce dinlenik, egzersizden sonra 1. dakika, 4. dakika ve 8. dakikadaki karşılaştırılmasında istatiksel olarak anlamlı fark görülmüştür. Orta (%60) şiddetteki egzersizde ölçülen kan laktat düzeyinin egzersizden önce dinlenik, egzersizden sonra 1. dakika, 4. dakika ve 8. dakikadaki karşılaştırılmasında İstatiksel olarak anlamlı düzeyde fark bulunmuştur. Yüksek (%90) şiddetteki egzersizde ölçülen kan laktat düzeyinin egzersizden önce dinlenik, egzersizden sonra 1. dakika, 4. dakika ve 8. dakikadaki karşılaştırılmasında istatiksel olarak anlamlı fark görülmüştür. Hakemlerin düşük (%40) egzersiz şiddetiyle yapılan egzersizden sonra 8. dakikada ölçülen kan laktat değeri ile karar verme toplam skoru arasında istatiksel olarak negatif yönde ilişki vardır. Yüksek (%90) egzersiz şiddeti sırasında ölçülen sezinleme zamanı (6mph) ile egzersizden sonra 4. ve 8. dakikada ölçülen kan laktat düzeyi değerleri arasında, 1. dakika ile 4. dakika arasında, 4. dakika ile 8. dakika arasında pozitif yönde anlamlı ilişki bulunmuştur.Sonuç olarak; egzersiz şiddeti artıkça kan laktat düzeylerindeki artıştan dolayı hakemlerin karar verme becerileri ve sezinleme zamanının olumsuz etkilendiği görülmüştür. Hakemlerin antrenman programlarının planlanmasında fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin yanı sıra bilişsel fonksiyonlarının da yorgunluğa olan toleransını geliştirici egzersizlerin programa dahil edilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Futbol Hakemi, Karar Verme, Sezinleme Zamanı, Kan Laktat Düzeyi.

The study was conducted to examine the coinciding anticipation timing, blood lactate level and decision-making of football referee at different exercise intensities.The method applied in this study is empirical. Totally 12 male referees, 6 of them are referees and 6 of them are asistant referees, attended to the study as volunteers. They were all active in Mugla region and they had any health problems and injuries. They were randomly chosen and seperated into two groups. Low intense exercise (%40), middle intense exercise (%60) and high intense exercise (%90) were applied to the referees on the cycling ergometer. Coinciding timing, decision-making skills and blood lactate levels before and after the exercise were measured on the planned different pulse for the three different exercise intense. All datas and statistical measures taken during the study were saved into the SPSS (version 16.0) software. Varience Analysis were used to find the differences between coinciding timing, decision-making and blood lactate level in the different exercise levels. Bonferroni Test were used for binary comparisons. Independent T Test were used to find differences between coinciding time, decision-making skills and blood lactate level in the different stimulation speed between the referees and the assistant referees. Pearson Correlation test were used to examine the relationship between coinciding time, decision-making skills and blood lactate level. Significance value were accepted as p<0,05. As a result of the statistical analysis, in the comparison of measured decision-making skills during the low, middle and high intense exercise were found to be significant. Significant value were found as p<0,05 in the comparison of the blood lactate level before the low intense exercise (%40), after the first, fourth, eighth minutes of exercise. Significant value were found as p<0,05 in the comparison of the blood lactate level before the middle intense exercise (%60), after the first, fourth, eighth minutes of exercise. Significant value were found as p<0,05 in the comparison of the blood lactate level before the high intense exercise (%90), after the first, fourth, eighth minutes of exercise. Statistically negative relationship were found between the blood lactate value at the eighth minute after the low intense(%40) test and decision-making score. Statistically positive relationship between the coinciding time (6mph) during the high intense excercise (%90) and the measured blood lactate level at the fourth and eighth minutes, the first and fourth minutes and the fourth and eighth minutes.As a result, decision-making score and coinciding time were negatively effected by the increasing exercise intense. In the planning of training programmes of the referees, as well as the physical and physiological function, it is thought to be important to add the cognitive functions to the training programmes for the improving tolerance of exhaustion.Keywords: Football Referee, Decision-making, Coinciding Timing, Blood Lactate Level.