Voleybol hakemlerine yönelik yıldırma (mobbing) davranışlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye Voleybol Federasyonunda faal olarak farklı klasmanlarda görev yapan hakemlerin yıldırma (mobbing) davranışlarına uğrama düzeylerini incelemektir. Araştırmanın içeriğini oluşturan voleybol hakemlerinin görevlerini başarıyla tamamlayabilmeleri için hem fiziksel hem de ruhsal açıdan iyi durumda olmaları gerekmektedir. Bu bağlamda çok yönlü olmayı gerektiren hakemlik mesleğini zora sokacak yıldırma (mobbing) davranışlarının ilişkili olduğu unsurları ve ilişkinin düzeyini tespit etmek, büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde bu alanda çalışmaların yeterince az olması nedeniyle bu alanda yeni çalışmalara ihtiyaç duyulması açısından büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada voleybol hakemlerine yönelik yıldırma (mobbing) davranışların araştırılmasına katkı sağlamak amaçlanmıştır. Ayrıca araştırmada hakemlerin karşılaşmış oldukları yıldırma (mobbing) düzeylerini belirlemek ve bu alana katkı sağlamak amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini Ege Bölgesi'ndeki illerde farklı klasmanlarda faal olarak görev yapan toplam 232 hakem oluşturmuştur. Bunlardan 4'ü Uluslararası hakem, 88'i Ulusal hakem ve 140'ı il hakemidir. Çalışmada farklı klasmanlara sahip faal olarak görev yapan voleybol hakemlerinin yıldırma (mobbing) davranışlarına uğrama düzeylerini belirlemek için Salon Sporlarına Yönelik Mobbing Ölçeği (SSHYMÖ) kullanılmıştır. Ölçek değişkenlerinin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov Smirnov testi kullanılarak belirlenmiştir. Çıkan sonuç karşısında değişkenlerin normal bir dağılım izlemediği görülmüş ve araştırmamızda Mann-Whitney U Testi ile Krusukal-Wallis H testi kullanılmıştır. İstatistikî açıdan anlamlılık derecesi Alpha (α) yanılma düzeyi ise p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmada; hakemlerin demografik düzeyleri incelendiğinde; hakemlerin cinsiyetleri, medeni durumları, yaşları, eğitim düzeyleri, hakemlik yılları, hakemlik unvanları açısından anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Araştırmaların bu bulgusunda yıldırma davranışlarına maruz kalma düzeyleri üzerinde herhangi bir etkisinin olmadığı söylenebilir. Hakemlerin yaşantısı süresince birileri tarafından altı ay veya bir sezon boyunca olumsuz davranışlara yıldırmaya (mobbinge) nadiren maruz kaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca sosyal çevre ve spor çevresi açısından yıldırmaya (mobbinge) uğrama düzeyleri arasında sadece üç tanesinde anlamlı bir fark olmadığı, diğerlerinde ise anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Bu bağlamda mobbing düzeyine ilişkin sıra ortalamaları dikkate alındığında, hakemlerin medyadan, sporculardan, antrenörlerden, yakın arkadaşlardan ve iş çevresinden kaynaklı olmak üzere mobbinge uğrama düzeyinin ara sıra olduğu görülmüştür. Yine mobbing düzeyine ilişkin sıra ortalamaları dikkate alındığında, hakemlerin yönetim-MHK'den, hakem arkadaşlarım ve siyasetçilerden kaynaklı olmak üzere mobbinge uğrama düzeyinin çoğu kez olduğu görülmüştür. Ayrıca mobbing düzeyine ilişkin sıra ortalamaları dikkate alındığında hakemlerin hakem gözlemcilerinden kaynaklı olmak üzere her zaman mobbinge uğradığı ve hakemlerin şehrin ileri gelenlerinden kaynaklı olmak üzere de nadiren mobbinge uğradığı tespit edilmiştir. Sosyal çevre ve spor çevresi açısından mobbinge uğrama düzeyleri arasında sadece üç tanesinde anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Bu çerçevede hakemlerin spor yöneticilerinden, taraftarlardan ve hakemlerin aile ve akrabalardan kaynaklanan mobbinge uğrama düzeyleri arasında anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Yıldırma (Mobbing), Hakem, Voleybol

In this research, the level of the mobbing which is enforced to the active referees at different categories of Turkish Volleyball Federation is investigated. It's certain that the volleyball referees incorporated in this research are supposed to be in good condition not only biologically but also morally. In this respect, the facts and the connection levels related to the mobbing behaviors which is enforced to the referring in need of being extremely versatile is a matter of vital. This research is required just because there has hardly ever been such a research before in our country. It aims a contribution to the investigation of these mobbing behaviors to the referees. On the other hand, it aims to define the levels of mobbing behaviors and to make a contribution to this research. 232 active referees at different categories from Aegean Region form the population of this research. 4 of them are International Referees, 88 of them are National Referees and 140 of them are the Provincial Referees. At the research, Mobbing Scale aimed at Palestra is used to define the level of being mobbed of the referees active at different categories. The usual distribution convenience of the scale versions is testified by way of Kolmogorov Smirnov Test. In the face of the results,the versions didn't follow up a usual distribution and also at this research Mann-Whitney U test and Kruskal-Wallis H Test are applied. In terms of statistics, it's accepted that the level of expressiveness is Alpha(a), the level of erring is p<0.05. In the study; when the demographic levels of the referees are examined; it was seen that there was a meaningful difference in terms of the judges' gender, marital status, age, educational level, years of arbitration, arbitration titles. It can be said that the researches have no effect on the levels of exposure to mobbing behavior. It's fixed that the referees are rarely exposed to the mobbing by somebody during the six months or a whole season in their lives. Besides, in terms of their social and sporty surroundings, the level of all their of mobbing differentiates explicitly in all factors excluding 3 of them. Regarding the order of mobbing exposure level, the level of mobbing by media, sport directors, athletes, trainers and colloquies is a rare. Besides, the level of mobbing applied to the referees is so frequent by administration, the Central Referee Committee and the politicians at different level. Regarding the order of mobbing exposure level, it's appointed that the referees are always under treatments of mobbing by referee observers but so often by the people at repute thereabouts. It's been seen that in terms of social and sportive surroundings, only 3 of them has no meaningful difference. At this frame, its appointed that there is no significant difference between the levels of mobbing by sports administration and the levels of mobbing by supporters and the parents and relatives of the referees. Key words: Mobbing, Referee, Volleyball