Hemşirelerin bakım odaklı hasta etkileşimi düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Hemşirelik bakım sürecinde hasta ile iletişim ve etkileşimin terapötik amaçlı kullanımı önemlidir. Pek çok bakım kuramında hasta hemşire etkileşimine vurgu yapılmış özellikle Watson'un insan bakım kuramında hasta merkezli yaklaşım ve etkileşim öne çıkmaktadır. Bu çalışmada genel bir hastanede çalışan hemşirelerin bakım odaklı hasta etkileşimi düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Tanımlayıcı özellikteki bu çalışma; gerekli izinler ve etik kurul onayı alınarak Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde gerçekleştirilmiştir. Hasta tedavi ve bakım hizmetlerinde çalışan 300 hemşire örneklem sayısı olarak belirlenmiş. Çalışmaya gönüllü katılım sağlayan ve formları eksiksiz dolduran 183 hemşire örneklemi oluşturmuştur. Araştırmada hemşirelerin sosyo-demografik özellikleri ve mesleki özelliklerini içeren 12 soruluk anket ile Watson' ın İnsan Bakım kuramına temellendirilmiş `Bakım Odaklı Hemşire Hasta Etkileşim Ölçeği (BOHHEÖ)` kullanılmıştır. Ölçek Cossette ve ark. tarafından (2005) geliştirilmiş, Türkçe geçerlilik güvenirliği Atar ve Aştı tarafından (2012) yapılmıştır. 5 likert tipinde olan ölçek 70 madde, 10 alt ölçek ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır. Çalışmada elde edilen veriler bilgisayar ortamında SPSS programı ile; sayı, yüzde, ortalama, korelasyon, t testi, tek yönlü varyans analizi ve Kruskal Wallis H testi kullanılarak .05 önemlilik düzeyinde değerlendirilmiştir.Çalışmaya katılan hemşirelerin çoğu kadın ve orta yaş grubunda olup %48.6' sı lisans mezunudur. Çoğu mesleki deneyim yılı 15 yıl üzeri olup hasta ile iletişimde bilgi ve becerilerini yeterli bulmaktadırlar. Örneklemde ölçek toplam puanlarına göre, önemlilik boyutu X= 292.83±34.04, yeterlilik boyutu X=282.93±51.19 uygulanabilirlik boyutu X=270.11±56.75 puandır ve uygulanabilirlik boyut puanının nispeten daha düşük olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin BOHHEÖ' nin alt ölçek puan ortalamaları; önemlilik, yeterlilik ve uygulanabilirlik boyutlarına göre ise sırasıyla: Hümanizm X= 24.89±3.94, 23.92±4.55, 22.29±5.15; Umut X= 29.44±4.25, 27,99±4.54, 26.79±5.88; Duyarlılık X= 24.38±4.02, 23.17±5.08, 21,94±5.89; Yardım edici ilişki X= 30.07±4.12, 28,85±5.38, 27,67±6.10; Duyguların ifade edilmesi X= 25.13±3.98, 24.07±5.28, 22.75±6.08; Sorun çözme X= 24.74±4.08, 23.16±5.63, 22.00±6.36; Öğretim X=25,34±4.12, 24,05±5.61, 22,75±5.85; Çevre X=29,97±4.18, 28,74±6.02, 27.40±6.20; Gereksinimler X= 44.91±5.36, 42.66±8.77, 41.60±9.17 ve Maneviyat X= 25.34±4.12, 24.05±5.61, 22.75±5.85' tir. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, hemşirelerin hasta ile iletişim bilgi ve beceri düzeylerini yeterli bulma durumlarına göre ölçek boyut puanlarında anlamlı farklılıklar (p<.05) saptanmıştır. Örneklemde 40 yaş üzeri, yükseköğrenime sahip, iletişim konusunda bilgi ve beceri düzeyini yeterli bulan hemşirelerde önemlilik alt boyutu puanları daha yüksektir.Sonuç olarak; hemşirelerin bakım odaklı hasta etkileşimi konusunda yeterliliklerinin geliştirilmesi, bakım odaklı etkileşimin uygulanabilirliğini etkileyen faktörlerin analiz edilerek uygulanabilirliğini arttırmaya yönelik eğitim ve çalışmaların yapılması önerilebilir. Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, Bakım, İletişim, Hemşire-hasta etkileşimi.

In the process of nursing care, interaction with the patient and the use of interaction with therapeutic intentions is important. A lot of nursing care theories put emphasis of patient nurse interaction role. Especially according to Watson's Human Caring Theory patient-centered approach and importance of interaction are emphasized. The aim of this study is to analysis of patient-centered interaction levels of nurses who work at a public hospital. This descriptive study was carried out at Muğla Sıtkı Koçman University Training and Research Hospital after providing all necessary permissions and approval of Ethical Committee. The population of the study is consisted of 300 nurses who working in treatment and care services. The sample includes 183 voluntary participants who filled in the forms thoroughly. An information form of 12 questions involving socio-demographic and professional features of the nurses and called Caring Nurse-Patient Interaction Scale (CNPI-Scale) which was developed by Cossette et al. (2005) and based on Watson's Human Caring Theory Caring were used. Validity and reliability test in Turkish of CNPI-Scale were done by Atar and Aştı (2012). CNPI-Scale consist of 70 item, care-oriented nurse patient interaction is evaluated under ten subscales and three dimensions. The collected data was evaluated on .05 importance level by using Kruskal Wallis H test and one way variance analysis, independent sample t test number, percentage, average on SPSS program.The majority of the participant nurses are middle aged, females and 48.6% have an undergraduate degree. Most of them have a job experience of 15 years or over and are find to sufficent their knowledge and skills about communication. According to total scale average points of the sample, dimension of importance are X=292.83±34.04, dimension of feasibility are X=282.93±51.19 dimension of applicability are X=270.11±56.75 points and found that applicability dimension point is relatively lower. In terms of subscales average scores of CNPI-Scales are as fallow respectively in dimensions of importance, feasibility and applicability; Humanism X= 24.89±3.94, 23.92±4.55, 22.29±5.15; Hope X= 29.44±4.25, 27,99±4.54, 26.79±5.88; Sensitivity X= 24.38±4.02, 23.17±5.08, 21,94±5.89; Supporting relationships X= 30.07±4.12, 28,85±5.38, 27,67±6.10; Expression of emotions X= 25.13±3.98, 24.07±5.28, 22.75±6.08; Problem solving X= 24.74±4.08, 23.16±5.63, 22.00±6.36; Teaching X=25,34±4.12, 24,05±5.61, 22,75±5.85; Environment X=29,97±4.18, 28,74±6.02, 27.40±6.20; Needs X= 44.91±5.36, 42.66±8.77, 41.60±9.17 and Spirituality X= 25.34±4.12, 24.05±5.61, 22.75±5.85. There are significant differences (p<.05) in scale dimensions points in terms of age, education level and knowledge and skill competence about communication of nurses. In conclusion, the study shows that; nurses who have professional experience, high education level and finding their knowledge and skills sufficient about communication have higher points especially in dimension of importance. It is possible to suggest that developing to nurses' interaction skills competence, arranging of training programmes to develop for applicability of care oriented interaction and planning the more comprehensive researchesKeyWords: Nursing, Care, Communication, Nurse-Patient Interaction.