İkinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin spiritual bakıma ilişkin görüşlerinin belirlenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırma ikinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan hemşirelerin spiritual bakıma ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.Yöntem: Tanımlayıcı tipteki çalışmanın evrenini Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesinde çalışan 329 hemşire oluşturmaktadır. Araştırmaya katılmayı kabul eden 181 hemşireden veri toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Maneviyat ve Manevi Bakım Dereceleme Ölçeği (MMBÖ) kullanılmıştır. Veriler SPSS 22.0 (Statistical Package for the Social Sciences) paket programında değerlendirilmiştir. Veri analizinde frekans ve yüzde dağılımları, Maneviyat ve Manevi Bakımı Algılama Ölçeğinde bulunan 17 ifadeye hemşirelerin verdiği yanıtların normal dağılıma uygunluğunu test etmek için Kolmogorov Smirnov testi yapılmıştır. Yapılan bu analiz sonucunda normal dağılıma uygunluk tespit edilmemiştir. Çarpıklık ve basıklık değerleri -2 ile +2 arasında olmadığından ve ayrıca Shapiro-Wilk testinde de her bir boyutun anlamlılık düzeyi 0,000 olduğu için verilerin normal dağılmadığı tespit edilmiştir. Bu nedenle veri analizlerinde non-parametrik testler kullanılmıştır. Normal dağılıma uygunluk söz konusu olmadığından Maneviyat ve Manevi Bakımı Algılama Ölçeği ifadelerinin 2 bağımsız grup açısından karşılaştırılmasında Mann Whitney U testi, ikiden çok bağımsız grup arasında karşılaştırma yapıldığında ise Kruskall Wallis testi uygulanmıştır. Çalışma için etik kurul ve kurum izni, ayrıca katılımcıların sözlü onamları alınmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılan hemşirelerin % 42'si 30-39 yaş grubunda, %32'sinin meslekte çalışma süresi 20-29 yıl olup, % 92,8'i kadın, %7,2'si ise erkek olduğu saptanmıştır. Hemşirelerin %86,7'sinin evli, %51,9'u lisans mezunu ve %75,7'si servis hemşiresi olarak görev yaptığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %59,6'sının spiritual (manevi) bakım hakkında bilgilerinin olmadığı ve hemşirelerin iletişim becerisini (%83,4) manevi bakımda en çok sahip olunması gereken beceri olarak ortaya koyduğu belirlenmiştir. Hemşirelerin %54,7'sinin spiritualite (maneviyat) kavramını kişinin iç dünyası ile ilgili duygular (huzur, inanç- vicdan vb.), hemşirelerin %31'inin spiritual (manevi) bakımı kişi/hastayı dinlemek ve psikolojik destek sağlama olarak tanımladığı saptanmıştır. Çalışmaya katılan hemşirelerin %47,5'i spiritualite ve din kavramının aynı olmadığını belirtmiştir. Hemşirelerin %43,6'sı çalıştığı birimde kısmen spiritual bakım verildiğini ve hemşirelerin spiritual bakıma yönelik yapılan uygulamaları psikolojik destek sağlama (%23,2), konuşma (%20,4), dinleme (%19,9) ve güler yüzlü davranma (%19,9) şeklinde belirttiği saptanmıştır. Hemşirelerin %77,3'ü hastalara (akut, kronik, pre-op post-op dönem, onkoloji), %63,5'i terminal dönem hastalarına, %62,4'ü yaşlı bireylere ve %41,4'ünün ise sağlıklı bireylere spiritual bakım verilmesi görüşüne sahiptir. Hemşirelerin %85,1'i spiritual bakımı psikologların vermesi gerektiğini belirtirken, %64,1'i spiritual bakımın gerekli olduğunu düşünmektedir. Hemşirelerin %76,8'inin manevi bakımla ilgili herhangi bir hemşirelik tanısı duymadıklarını, %86,2' sinin manevi bakımla ilgili hemşirelik tanısı koymadıklarını, %55,2'sinin manevi bakım verme konusunda kendisini yeterli hissetmediğini ve % 44,2'sinin manevi bakım vermede kısmen güçlük yaşadığı saptanmıştır. Çalışmada hemşirelerin manevi bakım vermede yaşadıkları güçlükleri; çalışma koşulları (%30,9), zaman yetersizliği (%30,4), bilgi yetersizliği (%27,1) ve ortamın uygun olmaması (%27,1) olarak sıraladığı belirlenmiştir. Hemşirelerin %64,6'sının maneviyata ait kendi görüşlerinin spiritual bakım vermede etkili olan hemşire ile ilişkili faktörleri oluşturduğu saptanmıştır. Çalışmada hemşirelerin, %76,2'sinin mesleki eğitimlerinde spiritualiteyle ilgili konulara yer verilmesi gerektiği, %78,5'inin spiritualite konusunda eğitim almak istedikleri belirlenmiştir. Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeği puan ortalamalarında; maneviyat ve manevi bakım alt boyutunda 27,73 ± 3,79, dinsellik alt boyutunda 13,86 ± 2,80, bireysel bakım alt boyutunda 15,52 ± 6,56 olarak bulunmuştur.Sonuç: Araştırma kapsamında hemşirelerin spiritual bakıma ilişkin görüşleri değerlendirildiğinde spiritual (manevi) bakım hakkında yeterli bilgilerinin olmadığı ve hemşirelerin iletişim becerisini manevi bakımda en çok sahip olunması gereken beceri olarak ortaya koyduğu, mesleki eğitimlerinde spiritualiteyle ilgili konulara yer verilmesi gerektiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Maneviyat ve manevi bakım dereceleme ölçeğine ait boyutların puan ortalamaları ile hemşirelerin cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi gibi bazı özellikleri arasında anlamlı farklar bulunurken, tüm boyutların puan ortalamaları ile hemşirelerin medeni durumu, iş pozisyonu, hemşirelerin çalıştıkları birim özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmadığı tespit edilmiştir. Hemşirelerin spiritual ve spiritual bakıma ilişkin bilgi gereksinimi olduğu ve algılarında farkındalık oluşturulmasına yönelik eğitim programları oluşturularak uygulamaya entegre edilmesinin yararlı olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Spiritualite, Spiritual (Manevi) Bakım, Hemşire.

Aim: This study has been conducted to investigate spritual aspects of nurses working at secondary health care services.Methodology: The sampling of this descriptive study consists of 329 nurses working at Muğla Sıtkı Koçman University Training and Research Hospital. Data was collected from 181 nurses who agree to participate in research. Personal information form and spirituality and spiritual care rating scale were administered as data collection tools. Data was analysed through SPSS 22.0 (Statistical package for the social sciences). In data analysis, frequency and percentage distribution and the Kolmogorov-Smirnov test were used to assess the participating nurses' responses to the 17 items on the spirituality and spiritual care rating scale. The result of the analysis yielded no consistency regarding any usual distribution. As the range of skewness and kurtosis was not between -2 and +2 as well as the w-value in the output of Shapiro-Wilk Test was 0,000 it was found out that there was no usual distribution. Therefore, in data analysis non-parametric tests were administered. Since there was no usual distribution, in the comparison of the expressions the spirituality and spiritual care rating scale with a regard to the 2 independent groups the Whitney U test and with a regard to over two independent groups the Kruskall Wallis test were administered. For the study, ethical approval from the ethical committee and from the institution were obtained and also participants' oral consent was obtained.Findings: Age range of 42% of the nurses that took part in the study were 30-39. Working period for 32% was 20-29 years. 92,8% female and 7,2% males. 86,7% were married, 51,9% held BA degrees. 75,7% were found to be service nurses. 56,9% of the nurses were found to have no knowledge on spiritual care and 83,4% stated that communication skill was the most effective skill that one had to have for spiritual care. 54,7% of the nurses believed sprituality had to do with feelings related to one's inner world (i.e., peace, belief and conscience etc.). 31% defined spritual care as listening to the patient and providing psychological support. 45,7% of the nurses stated that the concept of spirituality was not the same as that of religion. 43,6% of the nurses stated that partial spirituality was provided in the clinic where they worked and that spritual practices were realised through providing psychological support (23,2%), speaking (20,4%), listening (19,9%), acting with smiles (19,9%). 77,3% of the nurses support the view that those patients with an (acute, pre and post op period and oncology). 63,5% believe that patients who are in terminal periods, 62,4% elderly patients and 41,4% healthy individuals should be provided with spiritual care. 85,1% of the nurses stated that spiritual care should be provided by psychologists whereas 64,1% believed that spiritual care was necessary. 76,8% of the nurses stated that they had never heard of any nursery diagnosis on spiritual care, 86,2% stated that they had never diagnosed spiritually, 55,2% didn't feel himself/herself ready to give spiritual care and that 44,2% had a partial difficulty with regard to giving spiritual care. The difficulties in giving spiritual care in the study for the nurses were working conditions (30,9%), time constraints (30,4%), lack of knowledge (27,1%), inappropriate conditions (27,1%) respectively. It was also found out that 64,6 % of the nurses believed their own views of spiritual care giving constituted factors that were related to nurses. 76,2% of the nurses in the study believed that vocational training had to involve topics related to spirituality and that 78,5% wanted to do training on spiritual care. The mean values for the spiritual care scale were 27,73 ± 3,79 with an emphasis to spiritual care and with an emphasis to religion 13,86 ± 2,80 and individual care 15,52 ± 6,56.Results: An overall evaluation of the views of the participating nurses yielded that they did not have enough knowledge on spiritual care they thought that the most important skill to have was communication skill and that vocational training had to involve topics related to spiritual care. It also yielded substantial differences in the mean values of the grading scale as well as the nurses' sexes, ages, level of education. On the other hand, the mean values of all dimensions and such factors as the nurses' marital status, position at work, the units where they worked didn't make a meaningful difference statistically. It is thought that nurses need to receive more knowledge on spiritual care and training programs should be held to raise their awareness to integrate into the system.Key words: Spirituality, Spiritual Care, Nurse.