Reşat Nuri Güntekin`in romanlarında eğlence kültürü

Abstract

19. yüzyıl, Osmanlı toplumunda sokak düzeninden aile hayatına, kılık kıyafetten eğlence biçimlerine kadar, yeniliğe ve değişikliğe açılan bir modernleşme dönemidir. Bu çalışmada, 1889-1956 yılları arasında yaşayan ve eserleriyle Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan Reşat Nuri Güntekin'in romanlarından yola çıkarak, dönemin eğlence anlayışını belirlemeye çalıştık. Bu bağlamda incelenen on dokuz romanda eğlenceye dair malzemeler tespit edilerek sınıflandırılmış ve dönemin eğlence anlayışını ortaya koyma yoluna gidilmiştir. Eğlence kültürü, gündelik hayat kapsamı içinde Giriş kısmında incelenmiş, ayrıca Tanzimat ve Cumhuriyet dönemlerinde söz konusu olan aile, sokak-kent ve eğlence hayatı ayrı ayrı ele alınarak değerlendirilmiştir. Ana bölümde, okunan romanlardan çıkarılan eğlence malzemeleri, iki bölümde ele alınarak incelenmiştir. Birinci bölümde romanlarda genel eğlence görünümleri, ikincisinde eğlence biçimleri, eğlenceye dayalı etkinlikler ve eğlence mekânlarına dair kısımlar romanlar üzerinden tespit edilerek dönemin eğlence kültürü değerlendirilmiştir. Sonuç kısmında okunan romanlarda bahsi geçen eğlence kavramları dönem içinde geçirdiği değişimle beraber ortaya koyulmuştur. Son olarak romanlarda tespit edilen eğlence malzemeleriyle ilgili tablo sunularak dönemin eğlence anlayışı daha açık bir şekilde ifade edilmeye çalışılmıştır.

The 19th century is a period of modernization in Ottoman society, ranging from street life to family life, from costume to entertainment, to innovation and change. In this study, we tried to determine the entertainment understanding of the period based on the novels of Reşat Nuri Güntekin who lived between 1889-1956 and had an important place in Turkish literature with his works. In this context, in the nineteen novels examined, entertainment materials were identified, and classified and the entertainment concept of the period was put forward. The culture of entertainment was examined within the scope of the daily life. In addition, the family life, street-city life and entertainment life in the Tanzimat and Republic periods were evaluated separately. The entertainment materials extracted from the novels read in the main section are examined in two sections. In the first part, the general entertainment appearances in the novels, the entertainment forms, activities based on entertainment and entertainment places in the second were determined through novels and the entertainment culture of the period was evaluated. In the conclusion section, the entertainment concepts mentioned in the novels are presented together with the change in the period. Finally, the entertainment theme of the period was presented more clearly by presenting the table of entertainment materials identified in the novels.