Bipolar bozukluğu olan hastalarda içselleştirilmiş damgalama, yaşam kalitesi ve benlik saygısı

Abstract

Bu çalışma Bipolar Bozukluk (BB) tanısı olan hastaların içselleştirilmiş damgalama, yaşam kalitesi ve benlik saygısını etkileyen bazı faktörlerin incelenmesi ve ilgili değişkenler arasındaki ilişkinin ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiş, kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini, İzmir'deki bir eğitim araştırma hastanesinin Psikiyatri Polikliniği ve Toplum Ruh Sağlığı Merkezinden hizmet alan, remisyon dönemindeki bipolar bozukluğu olan hastalar oluşturmaktadır. Veriler Aralık 2017- Nisan 2018 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi, % 80 güven aralığında, ± % 5 örnekleme hatası ve 0,5 etki büyüklüğü ile 102 kişi olarak belirlenmiştir. Araştırmaya dâhil edilme kriterlerini karşılayan toplam 105 hastaya ulaşılmıştır. Çalışmaya başlamadan önce Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi girişimsel olmayan Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan yazılı izin ve İzmir İl Sağlık Müdürlüğünden kurum izni alınmıştır. Çalışmaya katılacak hastalara çalışma hakkında bilgi verilip yazılı onamları alındıktan sonra, veriler sırasıyla `Sosyo-Demografik Veri Formu'', `Ruhsal Hastalıklarda İçselleştirilmiş Damgalama Ölçeği (RHİDÖ)'' `Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği – Kısa Form (WHOQOL-BREF TR)'' ve `Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği (RBSÖ)'' kullanılarak elde edilmiştir. Verilerin değerlendirmesinde, sayı ve yüzde dağılımları yapılarak, ilgili değişkenlerin gruplar arasındaki karşılaştırmalarında Mann-Whitney U testi ve Kruskal Wallis varyans analizi kullanılmıştır. Ölçekler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde ise Spearman Korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmaya dahil edilen hastaların %62,9'unun kadın, %30,5'inin 36-45 yaş aralığında, %50,5'inin evli, %43,8'inin ilköğretim mezunu, %70,5'inin çalışmadığı, %51,4'ünün orta gelir düzeyinde olduğu saptanmıştır. Hastaların RHİDÖ ve alt ölçek puan ortalamaları `Öz Damgalama'' için 58,56±18, `Yabancılaşma'' için 13,94±4,66, `Damgalamaya Karşı Direnç'' için 12,17±4,30, `Kalıp Yargıların Onaylanması'' için 11,49±3,47, `Sosyal Geri Çekilme` için 11,06±3,37 ve `Algılanan Ayrımcılık'' için 9,89±4,31 olduğu belirlenmiştir. WHOQOL-BREF puan ortalamasının 96,48±19,98 ve WHOQOL-BREF alt ölçek puan ortalamalarının `Bedensel İyilik Hali'' için 26,25±6,03, `Ruhsal İyilik Hali'' için 19,82±5,2 , `Sosyal İyilik Hali'' için 8,94±3,05 , `Çevresel Boyut TR'' için 26,56±5,14 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma sonucunda hastaların %26'sının benlik saygılarının düşük olduğu görülmüştür. Hastaların sosyo-demografik ve tanımlayıcı özelliklerinden yaş, cinsiyet ve medeni durumları tüm ölçekler üzerinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmazken (p>0,05), eğitim, gelir ve çalışma durumları, ruhsal hastalıklarına eşlik eden fiziksel bir hastalığın varlığı ve intihar girişiminde bulunma durumlarının tüm ölçekler üzerinde gruplar arasında anlamlı bir fark oluşturduğu saptanmıştır (p<0,05; p<0,001). Bunun dışında bazı sosyo-demografik değişkenlerin RHİDÖ, WHOQOL-BREF ve RBSÖ puanlarını etkilediği saptanmıştır. RHİDÖ ile WHOQOL-BREF ve RBSÖ arasında negatif yönde, RBSÖ ile WHOQOL BREF arasında ise pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.

This study is a cross-sectional study to investigate some factors affecting internalized stigmatization, quality of life and self-esteem of patients with Bipolar Disorder (BD) and to reveal the relationship between the related variables. The universe of the research constitutes patients during the remission period who are served by Psychiatric Polyclinic and Community Mental Health Center of an educational research hospital in İzmir. The data were collected face to face between December 2017 and April 2018. The sample size of the study was determined as 102 persons with 80% confidence interval, ± 5% sampling error and 0.5 effect size. A total of 105 patients meeting the inclusion criteria were reached. Before starting to research, Muğla Sıtkı Koçman University had written permission from the Non-İnvasive Clinical Research Ethics Committee and permission was obtained from İzmir Provincial Health Directorate. `İnternalized Stigma of Mental Illness Scale`, `The World Health Organization Quality of Life Scale-Short Form` and the `Rosenberg Self-Esteem Scale` were used in the study, respectively, after giving written information about the study to participate in the study. Mann-Whitney U test and Kruskal Wallis variance analysis were used in the comparison of the variables between the groups by making number and percentage distributions. Spearman correlation analysis was used to determine the relationship between the scales. Of the patients included in the study, 62,9% were female, 30,5% were in the age range 36-45, 50.5% were married, 43,8% were primary school graduates, 70,5% Of the respondents are middle income level. The mean scores of ISMI and subscale scores of patients were 58,56 ± 18 for `Self Stamping`, 13,94 ± 4,66 for `Alienation`, 12.17 ± 4.30 for `Stigma Resistance` 11,49 ± 3,47 for `Stereotype Endorsement `, 11,06 ± 3,37 for `Social Withdrawal `and 9,89 ± 4,31 for ` Perceived Discrimination `. The mean score of WHOQOL-BREF was 96,48 ± 19,98 and that of WHOQOL-BREF subscale was 26,25 ± 6,03 for `Physical Health`, 19,82 ± 5,2 for `Psychological Health`, 8,94 ± 3,05 for `Social Relationship` and 26,56 ± 5,14 for `Environmental Dimension TR`. Also, 26% of the patients were found to have lower self-esteem as a result of the study. While age, gender and marital status of the patients did not make a statistically significant difference between the groups on all scales (p> 0,05), education, perceived income and working status, existence of a physical disease accompanying psychiatric diseases and suicide (p <0,05, p <0,001) were found to be statistically significant among the groups on all scales. Apart from this, some socio-demographic variables were found to affect the mean scores of ISMI, WHOQOL-BREF and subscales. There was a statistically significant negative correlation between ISMI and WHOQOL-BREF and RSE and also there was a positive correlation between RSE and WHOQOL BREF.