1123-1124 (M. 1711-1712) tarihli ve 5193/24 numaralı Anadolu Kazaskerliği Ruznâmçe Defterinin arşivcilik ve tarih açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Nuruosmaniye Kütüphanesi müteferrik kısmı 5193/24 numaralı Anadolu Kazaskerliği Kazasker Ruznamçesi incelenmiştir. Defter, 1.CA.1123 – 1.S.1124 (17 Haziran 1711 - 10 Mart 1712) tarihleri arasındaki kadı ve müderris atamalarını içermektedir. Giriş bölümünde, defterdeki kadı atamalarının kaydedilme şeklinden bahsedilmiş ve defter içerik bakımından tanıtılmıştır. Dönemin Kazaskeri Ebû İshak İsmail Efendi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde kadı atamaları ile ilgili bazı unsurlar hakkında tanımlayıcı bilgiler verilmiş, defterde kullanılan terimler açıklanarak örneklendirilmiştir. Bu bölümde mülâzemet, kadıların görev süreleri (müddet-i örfiyye), görevden ayrılış biçimleri, infisâl süresi, ilhâk ve ifrâz, terakkî terimleri üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise kurum içi geçişler; kadılıktan kadılığa hareket, müderrislikten kadılığa hareket, müderrislikten müderrisliğe hareket başlıkları altında tablolarla incelenmiştir. Kadılıktan kadılığa geçiş, infisâl sonrası atanan kadılar; medd, nakil, ibkâ ve tencîz; manâsıb-ı Mısriyye ve medâris-i ma'rûza başlıklarıyla defterdeki sıra takip edilerek ele alınmış, tablolar ve sayısal verilerle değerlendirilmiştir. Tezin son kısmında ise defterin transkripsiyonuna yer verilmiştir.

This study explores the Kadiasker Ruzmânçe registry found in Nuruosmaniye Library's Müteferrik section number 5193 / 24 belongs to institution of Anatolia Kadiasker. This registry covers judge and teacher appointments between 1.CA.1123 - 1.S.1124 (17 June 1711 - 10 March 1712). Introduction chapter of study briefly outlines recording method of judge appointments and overview about registry. This chapter also briefly mentions about Kadıasker Ebu Ishak Ismail Efendi. On the first chapter, it gives some descriptive information about judge appointments and explains the phrases used in the registry with details. This section also explains mülâzemet, judge's duty times (müddet-i örfiyye), types of leaves, unemployment periods (infisâl), annexation and subdivision and promotions in ranks. On the second chapter, movements within the İlmiye are examined with tables. Furthermore, movement from judgeship to judgeship is highlighted in the registry, appointments after infisâl period; medd, nakil, ibkâ ve tencîz; manâsıb-ı Mısriyye and medâris-i m‛arûza sections are scrutinized by charts and numerical values in same order in the registry. Lastly, the ruznâmçe registry is transcribed into modern alphabet.