Muhammed bin Mustafa tarafından istinsah edilen Tabirname(37B-82A): İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım

Abstract

Sanat kaygısından uzak, halkın anlayabileceği sade bir dille yazılan tabirnameler; dönemin dil özelliklerinin, sözcük hazinesinin ve sosyal hayatının araştırılmasında önemli bir yere sahiptirler. Bu yüksek lisans tezinde Muhammed bin Mustafa tarafından 17. yüzyılda istinsah edilen 219 varaklık tabirnamenin, 37b-82a arasındaki sayfaları üzerinde çalışılmıştır. Eser, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesinde Reisül-Küttab 450 numarada muhafaza edilmektedir. Klasik Osmanlı Türkçesi döneminde istinsah edilen eserde Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait dil özellikleri de bulunmaktadır. Tez çalışması `Giriş - İnceleme - Metin - Dizin - Tıpkıbasım` olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde rüya, tabirnameler, üzerinde çalışılan eserin dil özellikleri, içeriği, yazılış tarihi ve müstensihi hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme bölümünde metnin yazım, ses ve şekil özellikleri üzerinde durulmuştur. Metin bölümünde Arap harfli yazmanın transkripsiyonu yapılmıştır. Bu bölümde Arapça olarak yazılmış olan ayet, hadis ve şiirler Arap harfli olarak gösterilmiş ve dipnotlarda ayetlerin günümüz Türkçesine tercümesi yapılmıştır. Dizin bölümünde metinde geçen tüm kelimeler alfabetik olarak sıralanıp metinde geçen anlamları ile verilmiştir. Dizin için Türksözdiz programı kullanılmıştır. Tıpkıbasım bölümünde eserin 37b-82a varaklarının tıpkıbasımına yer verilmiştir.

Dream interpretation books (tabirname) which are written in plain language that can be understood by the public far away from the aesthetic concern have an important place in the study of language characteristics, vocabulary and social life of the period belongs to.In this disertation, pages between 37b-82a of Tabirname that is a 219-page book copied in 17th century by Muhammed bin Mustafa was studied. The book which has the characteristics of Old Anatolian Turkish is copied in the period of Classical Ottoman Turkish and Today, it is conserved in the number 450 of Süleymaniye Library.Our study consists of five chapters: Introduction, review, text, index and facsimile.In the introduction, the information about the vision and tabirname, language characteristics, content, date of writing and writer of the book was given.The review section focuses on the spelling, sound and shape features of the text.In the text part, the manuscript which is in Arabic was transcripted. Also, in this section, the verses, hadiths and poems written in Arabic were shown as Arabic letters and and verses were translated into modern Turkish in footnotes.In the index section, all the words in the text are listed in alphabetical order with their meaning. The Türksözdiz program was used for this work.In the facsimile section, facsimiles of the pages between 37b-82a of Tabirname book were included.