Su dağıtım şebekelerinde fiziki kayıpların akustik yöntemle deneysel olarak incelenmesi

Abstract

Kıt ve değerli su kaynaklarımızın, etkin ve verimli kullanımı zamanla daha fazla önem kazanmaktadır. Yarı kurak iklim bölgesinde bulunan Ülkemizde iklim değişikliğinin de etkisi ile içme suyu, sanayi suyu ve sulama suyu ihtiyacımız nüfusun da artmasıyla birlikte sürekli artmaktadır. Bu şartlarda, kaynaktan aldığımız suyun, kullanıcıya ulaşıncaya kadar geçen süreçte maalesef yarısından fazlasını kaybediyoruz. Bu kayıp ve kaçakları azaltarak tamamen kontrol altına almak için yapılan çalışmalar, su idarelerine ciddi anlamda maliyet ve iş yükü getirmektedir.Günümüzde su kayıplarının tespitine yönelik yapılan çalışmalarda maliyeti ve iş yükünü düşürmek için çok sayıda teknoloji geliştirilmiştir. Bu teknolojilerin geliştirilmesinde ana etken, su sızıntısının çıkardığı sesin ve hat üzerinde oluşturduğu titreşimlerin analizi yapılarak sızıntının tespitine yönelikdir. Analiz ve istatiksel yöntemlerden olan Korelasyon tekniği kullanılarak geliştirilen Korelatörler, akustik cihazlarla elde edilen verileri karşılaştırıp yüzde (%) olarak yer tepsini yapmaktadır. SASKİ tarafından sızıntı olduğu tespit edilen su hatları üzerine ses sensörleri yerleştirilerek elde edilen veriler, Korelatör cihazı ile analiz edilmiş 0.5-1 m hata ile yer tespiti yapılmıştır. Yer mikrofonları ile de teyit edilen noktalar kazılarak arızalar giderilmiştir. Anahtar kelimeler: İçme suyu şebekeleri, Su kayıpları, Sızıntı tespit yöntemleri, Akustik dinleme, Korelasyon

The efficient and efficient use of our scarce and valuable water resources is gaining more importance with each passing day. In our country, which is located in semi-arid climate region, the demand for drinking, potable, irrigation and industrial water is constantly increasing with the increase of population due to the effect of climate change . Under these conditions, we unfortunately lose more than half of the water we receive from the source until it reaches the user. The efforts to reduce and these losses and leaks bring significant cost and workload to water administrations. Nowadays, many technologies have been developed in order to reduce the cost and workload for water loss detection. The main factor in the development of these technologies is to detect the leakage by analyzing the sound produced by the vibrations generated by the water leakage on the line. The correlators, which are developed using the correlation technique, which is one of the analysis and statistical methods, compare the data obtained with acoustic devices and make the ground tray as a percentage (%). Sound sensors were placed on the water lines where leakage was detected by SASKI and the data obtained were analyzed with the correlator device and the location was determined with 0.5-1 m error. The detected points were also confirmed by ground microphones and the bursts were repaired. Key words: Drinking water networks, Water losses, Leak detection methods, Acoustic listening, Correlation