Okul sporlarına katılan ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimine yatkınlıkları ve beden eğitimi dersindeki sportmenlik davranışlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul sporlarına katılan ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimine yatkınları ve beden eğitimi dersindeki sportmenlik davranışlarının incelenmesidir.Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Balıkesir ilinde okul sporlarına katılan 15.312 ortaöğretim öğrencisi oluştururken, araştırmanın örneklemini okul sporlarına katılan 1049 ortaöğretim öğrencisi oluşturmuştur. Araştırma Balıkesir ilinde yapılmış ve farklı okul türlerinin (Anadolu Lisesi, Mesleki ve Teknik Lise, İmam Hatip Lisesi, Fen Lisesi ve Sosyal Bilimler Lisesi) yer aldığı 18 lise katılım sağlamıştır. Öğrencilerin, beden eğitimine yönelik yatkınlıklarını belirlemek için, Hilland, Stratton, Vinson ve Fairclough (2009) tarafından geliştirilen, Öncü, Gürbüz, Küçük, Kılıç ve Keskin (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan `Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği` kullanılmıştır. Öğrencilerin sportmenlik davranışlarını tespit etmek için ise Koç (2013) tarafından geliştirilen ''Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışı Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizi SPSS 25 paket programı ile yapılmıştır. Çalışmada, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, çoklu regresyon analizi ve Manova analizinden yararlanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi p=,05 ve p=,01 olarak alınmıştır. Araştırma bulguları doğrultusunda öz yeterlik alt boyutunda cinsiyet ve spor branşı değişkenlerinde gruplar arasında anlamlı farklılık elde edilirken; tutum alt boyutu ve `Beden Eğitimi Yatkınlık Ölçeği` ortalama puanında anlamlı bir farklılık elde edilmemiştir. Araştırma bulguları Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışları Ölçeği` açısından değerlendirildiğinde ise `Pozitif Davranışlar Sergileme`, `Negatif Davranışlardan Kaçınma` ve `Beden Eğitimi Dersi Sportmenlik Davranışları Ölçeği` ortalama puanlarında cinsiyet değişkeninde gruplar arasında anlamlı farklılık tespit edilirken; spor branşı değişkeninde herhangi bir anlamlı farklılık belirlenmemiştir. Araştırma sonucunda beden eğitimine yatkınlık ve beden eğitimi dersindeki sportmenlik davranışı arasında düşük ve pozitif bir korelasyon (r=.30, n=1049, p<,001) olduğu görülmüştür. Çalışmada tutum ve öz yeterlik düzeylerinin beden eğitimi dersindeki sportmenlik davranışlarını pozitif yönde, düşük seviyede ve istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir (F=54,035, p<,01, R2=,094). Ayrıca okul sporlarına katılan ortaöğretim öğrencilerinin beden eğitimi dersine yüksek düzeyde yatkın oldukları ve yüksek düzeyde sportmen davranışlar gösterdikleri tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Beden eğitimi ve spor, Tutum, Öz yeterlik, Sportmenlik

The aim of this study was to investigate the predisposition towards physical education of high school students attending to school sports and sportsmanship behaviors in physical education course.The universe of the research comprised of 15.312 high school students in Balıkesir province in 2018-2019 academic year and the sample of the research comprised of 1049 high school students participated in school sports. The research was carried out in the province of Balıkesir and there were 18 high schools located in different school types (Anatolian High School, Vocational and Technical High School, Imam Hatip High School, Science High School and Social Sciences High School). In order to determine the predisposition of students `The Physical Education Predisposition Scale` developed by Hilland, Stratton, Vinson ve Fairclough (2009) and translated into Turkish by Oncu, Gurbuz, Kucuk, Kilic and Keskin (2015) and to determine the sportmanship behaviors, `Sportspersonship Behavior Scale in Physical Education Course` by Koç (2013) were used in the study. SPSS 25 package program was used to analyze the data. In this study, Pearson Moments Product Correlation Coefficient, multiple regression analysis and Manova analysis were used. The level of significance in the study was p=,05 and p=,01. According to the results of the study while there was a significant difference between the groups in gender and sports branch variables in the self-efficacy sub-dimension; no significant difference was determined in the attitude subscale and the average score of `Physical Education Predisposition Scale`. While the significant difference was determined in terms of `Displaying Positive Behaviors`, `Avoiding Negative Behaviors`' and `Sportspersonship Behavior Scale in Physical Education Course` in the gender variables between groups, no significant difference was determined in sports branch variable. According to the results of the study, it was determined that there was a low and positive correlation (r = ,30, n = 1049, p < ,001) between sportsmanship behavior in the physical education course and predisposition to physical education. In the study, it was determined that the attitude and self-efficacy levels predicted the sportmanship behaviors in a low level and positively (F = 54,035, p<,01, R2 =,094). In addition, it was determined that the high school students showed a high level predisposition and sportmanship behavior to physical education course.Keywords: Physical education and sports, Attitude, Self-efficacy, Sportsmanship