Sivas ilindeki tüberküloz hastalarında damgalanma ve ayrımcılığın analizi

Abstract

Tüberküloz, tanı ve tedavilerindeki gelişmelere rağmen, yüksek morbidite ve mortalite oranlarına sahip olan, yavaş ve sinsi gelişen, kronik bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre ülkemizdeki insidansı yüz binde 18 olup, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de oldukça önemli bir halk sağlığı sorunudur. Tüberküloz hastaları toplum tarafından damgalanmakta, ayrımcılığa maruz kalmakta ve başka bir deyişle stigmatize edilmektedir. Damgalanma hastaların tanı konma sürecinin gecikmesine, tedavilerinin aksamalarına, benlik saygılarının ve yaşam kalitelerinin azalmasına neden olmaktadır. Çalışmamız tüberküloz hastalarının maruz kaldığı damgalanma düzeyini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı.Çalışmamızın örneklemini Sivas Akdeğirmen Verem Savaş Dispanseri'nde takipli 18 yaşından büyük, iletişim problemi olmayan, gönüllü 95 tüberküloz hastası oluşturmaktadır. Veriler yüz yüze görüşme yöntemiyle Tüberkülozlu Hastalarda Stigma Ölçeği (THSÖ) ve sosyodemografik anket formu kullanılarak toplandı. Hastaların yaş ortalaması 46.96±14.21 yıl olup, %61.1'i erkektir. Araştırmaya katılan kadın hastalar ile sosyal güvencesi olmayan hastaların kendini algılama ve içselleştirilmiş stigma düzeyleri yüksek çıkarken, aylık ortalama geliri asgari ücret altı olanlar ile medeni durumu evli olan hastaların hissedilen stigma düzeyleri anlamlı düzeyde yüksek çıkmıştır. Okuryazar olmayan hastaların aile/arkadaş ilişkileri stigma düzeyi anlamlı düzeyde yüksektir. Tüberküloz durumuna göre kronik vakalar ile yerleşim yerine göre akciğer tüberkülozu olan hastaların tüm stigma puanları anlamlı düzeyde yüksek çıkarken, ailesinde tüberküloz olan hastaların kendini algılama ve içselleştirilmiş stigma düzeyi anlamlı düzeyde yüksek çıkmıştır. Tüberküloz olduğunu gizleyen hastalar ile aile ve arkadaşlarından dışlanıp kötü muamale gören hastaların tüm stigma puanları anlamlı düzeyde yüksek çıkmıştır. Çalışmamızda tüberkülozlu hastaların orta düzeyde damgalanma yaşadığı belirlendi. Tüberkülozlu hastalarda damgalanma ve ayrımcılığın önlenmesi en az tedaviye uyum kadar önemlidir.Anahtar Kelimeler: Tüberküloz, damgalanma, ayrımcılık

Tuberculosis is a chronic disease that develops slowly and insidiously with high morbidity and mortality rates despite the improvements in its diagnosis and treatment. According to World Health Organization data, the incidence in our country is 18 per hundred thousand and it is an important public health problem in our country as it is in the whole world. Tuberculosis patients are stigmatized by the society, exposed to discrimination and in other words stigmatized. Stigmatization causes delay in the diagnosis process of the patients, disruption of their treatment, self-esteem and reduced quality of life. Our study was carried out to determine the level of stigmatization and the factors affecting the tuberculosis patients.The sample of our study consisted of 95 patients with tuberculosis who were older than 18 years of age and had no communication problems by Sivas Akdeğirmen Tuberculosis Dispensary. The data were collected using Stigma Scale for Patients with Tuberculosis (SPTT) and sociodemographic questionnaire by face-to-face interview method. Age average of patients was 46.96±14.21 years and 71.4% of them were male. While the self-perception and internalized stigma levels of the patients who had no social security were higher in the female patients who participated in the study, the sensible stigma levels of the patients whose marital status was married and the average monthly income was below the minimum wage were significantly higher. The family / friend relationship stigma level of the illiterate patients is significantly higher. Patients with pulmonary tuberculosis had significantly higher stigma scores than patients with pulmonary tuberculosis according to tuberculosis status, whereas the self-perception and internalized stigma levels of patients with tuberculosis in the family were significantly higher. All stigma scores of the patients who were excluded from the patients and their families and friends who had been treated with tuberculosis were significantly higher. In our study, it was determined that patients with tuberculosis experienced moderate stigmatization. Prevention of stigmatization and discrimination in patients with tuberculosis is as important as adaptation to treatment.Key words: tuberculosis, stigma, discrimination