Türkiye`de katılım bankacılığı ve finans sektöründeki yeri

Abstract

Haksız ve adil olmayan, bir tarafa kazandırırken bir tarafı ezen bir gelir bölüşüm mekanizması olan faiz ile mücadele tarih boyunca devamedegelmiştir. İslâm dini ise faizi, faiz alan veya verenden birini mutlaka haksızlığa uğrattığı için reddetmiştir. İslâm coğrafyasında Faize karşı olan direnç ve mücadele, teori ve pratiğiyle faizsiz bankacılık yönteminin geliştirilmesine sağlamıştır. Faizsiz Bankacılığın en önemli örneği ülkemizin de üyesi bulunduğu İslam Kalkınma Bankası'dır. Ülkemiz İslam Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu'nda devamlı üye bulundurma hakkını 1984 yılında elde etmiş, böylece Türkiye yaklaşık elli devleti çatısı altında toplayan İslam dünyasının en büyük finansman kuruluşunda çok etkin rol oynayabilecek duruma gelmiştir. Dünyada genelde 'İslâm bankaları' olarak adlandırılan faizsiz bankalar, ülkemizde 1985 yılında Özel Finans Kurumları adıyla kurulmuş, 2006 yılından itibaren bu kurumlar Katılım Bankaları adını almışlardır. Katılım bankalarının yatırım/girişim projelerini finanse etmek suretiyle tasarrufların değerlendirilmesine imkân sağlayan mudarebe sistemine ağırlık vermek suretiyle kâr/zarar ortaklığının uygulama alanını genişletmesi, ekonomik kalkınmaya daha fazla katkı sağlaması önemli görülmektedir.Katılım Bankalarının; dini saiklerle mevcut finansal sistemden uzak duran fonları sisteme kazandırması, yastık altı tabir edilen atıl kaynakların değerlendirilmesini sağlayarak tasarruf sahibine kazanç sağlaması, faizin tersine toplum içerisinde gelir dağılımını pozitif yönde düzenleyici etkisi, ekonomik sisteme sağladığı en önemli katkılardandır.Ülkemizde katılım bankalarının gelişimi izlendiğinde, 2005 yılından sonra katılım bankalarının göz ardı edilmeyecek bir gelişme gösterdiği söylenebilir. 2001 yılında yaşanan ekonomik kriz katılım bankalarını da etkilemiştir. Mevduat bankaları 2005'ten sonra küçülmek zorunda kalırken, finansal piyasalardaki olumsuzluklara rağmen Katılım Bankaları sabit kalmayı başararak piyasa paylarını artırmışlardır.2007 yılı itibariyle yaşanan küresel finans krizine rağmen faizsiz bankacılık sektöründe, krizden sonraki 5 yılda ortalama %23,5 oranında büyüme gerçekleşmiştir. Ülkemizin 2001 ekonomik krizinden bu yana ekonomide gösterdiği gelişimde bankacılık sektörünün ciddi payı vardır. Son 10 yıl içerisinde bankacılık sektörü hemen her yıl büyüme göstermiş, 2003-2012 yılları arasında % 537 oranında oldukça yüksek bir büyüme oranına ulaşmıştır. Türk Finansal Sistemi içinde bankacılık sektörünün günümüzdeki payının %85 seviyesinde olduğu, sektörün bu payı ilerleyen yıllarda da koruyacağı düşünülmektedir. Ayrıca bu gelişim üzerine son uluslararası bankaların 10 yılda Türk bankacılık sektörüne olan ilgisi arttığı görülmektedir. Bu bilgilerden hareketle katılım bankalarının Türk bankacılık sektörü içerisindeki performansının incelenerek ve bu performansın artırılmasına yönelik çalışılması gerektiği düşünülmektedir. Önümüzdeki süreçte küresel bir ekonomik kriz yaşanmaması ve sisteme giren fon artışının devam etmesi şartıyla; katılım bankalarının fon kullandırma oranları ile birlikte aktiflerin içindeki payının artacağı, bunun getireceği gelir artışı ve kaynak maliyetindeki düşüşün katılım/faizsiz bankalarının kârlılığı ve sitemdeki payını artıracağı değerlendirilmektedir.Günümüzde dünya ekonomisi, İslamiyet'in doğduğu dönemden oldukça farklı ve karmaşık bir yapı arz etmektedir. Bu yapı içerisinde günümüzde faizsiz bankacılık sistemine getirilen en yoğun eleştiri, faizsiz finansmanın/bankacılığın günümüzdeki uygulamalarının klasik faizli bankacılık faaliyetleri ile çok benzer olduğudur. Bu eleştirilerin nedeni ise, faizsiz finans/bankacılık uygulamalarının mevcut klasik faizli sisteme benzetilen dar kapsamlı uygulamaların ötesine geçilmemiş olması şeklinde ifade edilmektedir. Yinede halen büyüyen ve gelişen bir sistem olan faizsiz finans, İslami kurallara uygun, modern finansman ihtiyaçları ve araçlarına yönelik bir arayış çerçevesinde, iş ortaklığının değişik biçimlerinin ortaya koymaya çalışmaktadır. Kanımızca faizsiz bankacılığın ülkemizdeki gelişimine engel teşkil eden ve yöneltilen en büyük eleştiri; katılım bankalarının dağıttığı veya talep ettiği kar oranlarının, klasik faizli bankaların uyguladığı faiz oranları ile aynı veya yakın oranlarda oluşudur. Uygulanan kar ve faiz oranlarının aynı veya birbirine yakın oranlarda oluşu yönündeki eleştiride haklılık payı olsa da; temelde bu durumun, klasik bankalar ile faizsiz bankaların mevcut ekonomik sitemde bir arada yer almasından ve piyasada aynı şartlarda rekabet etmeleri gerektiğinden kaynaklandığı değerlendirilmektedir. Bu bakımdan; katılım bankaları ile faizli bankaların uygulamalarındaki farkları, dini açıdan iş ortaklığı ile faizden elde edilen gelir arasındaki farkı, faizin yarattığı toplumsal/sosyolojik problemler ile gelir dağılımında sebep olduğu adaletsizliğin geniş toplum kitlelerine çok iyi anlatılması gerekmektedir. Yine bu baptan bir İslam toplumunda yapılması gereken en doğru şeyin ise, ekonomik sistemde sadece faizsiz finans/bankacılığın var olması, faizli finans/bankacılığa hiçbir şekilde yer verilmemesi gerektiği kanaatindeyiz.

Itprovides a way unjust and unfair to one side while a crushing is the mechanism of distribution of income and the struggle with interest, which continue throughout the history. The interest of the Islamic religion, which necessarily refused to let injustice or someone from the area of interest. The interest in geography with the theory and practice of resistance and struggle against the Islamic interest-freebanking has led to the development of methods.Interest-freebanking is Islamic Development Bank which is a member of the mos timportant example for our country. Our country of the Islamic Development Bank member of the Board of Directors reserves the right to continuous possession in 1984 achieved, thus Turkey is approximately fifty-Islamic state that gathers under the roof of the world's largest financial organizations has become to play a very active role in. On earth, oftencalled 'Islamic banks', also known as interest-free banks, private financial institutions founded in 1985 with the name of our country, since 2006, these institutions took the name of participation banks. Participation banks investment/financing venture projects by giving weight to the system which allows the evaluation of the savings by mudarebe profit/loss sharing to extend the field of application, contribute more to economic development is seen as important.Participationbanks; funds standing away from religious motives and the current financial system is recognized within the system which are known under the pillow by providing a savings to the owner evaluation of underutilized resources to gain the interest contrary to the regulatory impact the distribution of income in society in the positive direction, is one of the most important contributions from the economic system.The participation of banks in the development of our country is traced when the participation of banks showed improvement in 2005 after a It can be said that can't be ignored. The 2001 economic crisis has affected the participation of the banks. While deposit Money banks had to downsize after 2005, despite difficult conditions in the financial markets, the participation banks to remain stable, potentially have increased their market share. 2007 despite the global financial crisis interest-freebanking sector, the crisis average in the next 5 years is 23.5% grew. Our country's economy since the 2001 economic crisis showed that the banking sector has a serious role in the development of. In the last 10 years, the banking sector grew almost every year, between the years of 2003-2012 % 537 percent growth rate has reached very high. The share of the banking sector in the Turkish financial system today is 85%, the share of the sector in the coming years are thought to remain. Also this latest international development banks on 10 years, it is observed that increased his interest in the Turkish banking sector. With this information, by examining the performance of the participation banks in the Turkish banking sector and it is considered that should be studied to increase the performance. A global economic crisis and avoid entering the system in the coming period the condition that the funding be increased; the share of assets of participation banks allocating funds that will come with rates thatwill increase revenue growth and resource costs of the decline in participation/interest free banks that will increase profitability and it share in the site it is assessed. Today, the world economy, and constitute a complex structure quite different from the period where Islam was born. In this structure, today, interest-free banking system brought into the most intense criticism of interest Finance/Banking classic the current practice of interest-free banking activities that is very similar. If this criticism is the cause of interest-free Finance/Banking current interest to a narrow range of applications beyond the classical applications of the simulated system is expressed in the fact that not passed. Interest-free finance system, which is stil growing and evolving, according to Islamic rules, and vehicles of a quest for the modern day financing needs within the framework of different forms of partnership tries to demonstrate. In our opinion, interest-free banking which pose an obstacle to the development of our country and the greatest criticism; distributed by participation banks margins or requested, the classical interest rate with the interest rates the banks or nearby the same in proportions is formed. Interest rates that occurred in the same or close to each other in the snow, and while there is some truth in the criticism proportions, basically in this situation, conventional banks with interest-free banks in the current economic my site-in-part of, and the market needs to compete on the same terms because it is considered to be caused. In this regard; the differences in the practices of the banks participation banks with interest rate, with business partnership from a religious point of view the difference between interes tincome on interest that has created social/sociological problems of injustice in the distribution of income caused their audience very well with the larger community needs to be explained. Again, this is the right thing to do in an Islamic Society, if only the economic system free of interest Finance/Banking, interest Finance/Banking it is our opinion that should not be included in any way.