Ahvaz bölgesi Arapları

Abstract

İran'ın Hürmüz boğazından Şattu'l-Arab'a kadar Basra Körfezi'nin doğu kısmında Bahtiyari Dağları'nın doğal sınır oluşturduğu bölgesi olan Ahvaz'ı Araplar, İslami fetihten çok önce iskân edinmiş, İslami fetihle beraber yoğun Arap göçleri sonucunda bölgedeki Arap varlığını sağlamlaştırmışlardır. Emevi-Abbasi hâkimiyetinin sonrasında Ahvaz, çeşitli Arap kabileleri tarafından idare edilmiş, Ahvaz'da Muşa'şa emirliği ve Beni Kab emirliği gibi bölgeyi etkileyen güçlü emirlikler ortaya çıkmış, yoğun Arap iskânından ötürü Safeviler döneminden itibaren bölge Arabistan diye isimlendirilmiştir. Asya, Avrupa ve Afrika arasında bir kavşak noktası olan Ahvaz'ın 20.yy 'ın başlarında bölgede petrolün bulunmasıyla önemi daha da artmıştır. Bu çalışmada Ahvaz'ın coğrafi ve iktisadi özelliklerine vurgu yapılıp, tarihine kısaca değinildikten sonra 1925'te Ahvaz'da Arap idaresine son veren Rıza Han'ın bölgede yürüttüğü Farslaştırma siyaseti ve buna karşı cereyan eden Arap isyanları ve siyasi oluşumları ele alınmıştır. Çalışmada 1925'ten günümüze dek Farslaştırma siyasetinden ödün verilmediği tespit edilmiş olup, buna karşılık Arapların ilk başlarda bölgesel olarak isyanlara kalkıştığı lakin toplumun zamanla belli siyasi akımlar etrafında kümelenerek Ahvaz sorununu uluslararası arenada gündeme getirdiği ve İran'dan hoşnut olmadığı tespit edilmiştir.

Long before the Islamic conquests, Arabs had already settled in Iran's Ahvaz region whose natural boundry is Bakthiari Mountains which is located in the eastern part of the Persian Gulf, from Strait of Hormuz to Shatt al-Arab; and a result of heavy Arab immigration together with Islamic conquests, they strengthened Arab presence. After the ascendance of Umayyad- Abbasid, Ahvaz was governed some Arab tribes, some powerful emirates arised in Ahvaz such as Emirates of Mushasha and Benichab affecting the region, due to dense Arab settlements, the region was named as Arabia since Safavids period. The importance of Ahvaz, which is a junction point among Asia, Europe and Africa, increased much more with the discovery of petroleum in the region at the beginning of the 20th century.In this study, after emphasizing economic and geographical features of Ahvaz and mentioning its history briefly, it was dealt with Persianization policy of Reza Khan who abolished the Arab regime in Ahvaz in 1925; and Arab revolts and political constitutions taking place as opposed to this. In the study, it was detected that it wasn't made concession in policy of Persianization from 1925 until today, as opposed to this, Arabs firstly tempted to regional rebellions, but they brought forward the Ahvaz question to international arena by coming together around certain politic movements and they were dissatisfied with Iran.