1991-2015 arası Türk Rus ekonomik ilişkileri ve bu ilişkilerde müteahhitlik sektörünün rolü

Abstract

Türk - Rus ilişkileri, geçmişi birkaç yüzyıla dayanan ve her dönemin kendi içerisinde özel bir değerlendirmeye ihtiyacı olan bir tarihe sahiptir. 20.yüzyıla kadar savaşlarla geçen bu ilişkiler 1917 Ekim Devriminden sonra daha farklı bir boyuta evirilmiştir. Batı Emperyalizmine karşı bir politik temeli olan bu yeni Rus Rejimi yine Batı'ya karşı mücadele veren yeni Türk Hükümetini desteklemiş ve uzun yıllar sonra uluslararası ilişkilerde bu denli yakın ilişkiler kurulmuştur. Soğuk Savaş döneminde ise uluslararası ilişkiler sisteminin iki farklı kutbunda bulunan Türkiye ve Rusya buna rağmen ikili ilişkilerini sürdürmüşlerdir. 80li yılların ortalarından itibaren de ekonomik ilişkiler daha yakın bir hal almıştır. Buradaki en önemli dönüm noktası 1984 yılında imzalanan `Doğalgaz Alımı Antlaşması`dır. Bu anlaşma ile Türkiye-Rusya ilişkileri ekonomik ilişkiler anlamında yeni bir boyut kazanmıştır.90lı yıllar iki ülke ilişkilerinde bir yanda gaz ihracat-ithalatı ekseninde ekonomik yakınlık ile geçerken öte yandan Çeçenistan Meselesinde Türkiye'nin tutumu ve buna karşılık Rusya'nın Kürt kartını ortaya koyması ile sıkıntılı bir dönem yaşamıştır. 2000 yılı itibari ile iki ülke hem siyasi hem de ekonomik olarak daha aktif bir ilişki içerisine girmiştir. Ticaret hacmi büyümüş ve siyasi yakınlaşma derinleşmiştir Öte yandan Rusya'nın yeniden yapılandırılmasında Türk Müteahhitlik firmaları büyük rol oynamıştır. Burada da başlangıç olarak 1984 antlaşmasının etkisi önemlidir. Türk Müteahhitleri, Rusya'da birçok projeye imza atmıştır. Bu ilişkilerin zirve noktası ise 2010 yılında imzalanan karşılıklı vize muafiyeti anlaşması ile gerçekleşmiştir.Bu çalışmada, tarihsel olarak Türk-Rus ilişkileri siyasi, ekonomik ve sosyal bir çerçevede ele alınmıştır. Disiplinler arası bir bakış açısı ile bu ilişkilerin birbiri ile olan ilişkileri üzerine durulmuş ve siyasi ve ekonomik gelişmelerin birbirinden ayırılmadan ele alınması gerekliliği üzerine odaklanılmıştır. Çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran en belirgin özellikte konuyu salt enerji, ekonomi veya siyasi ilişkilerin üzerinden değil, bunları bir bütün olarak ele almasıdır. Bulgularda daha önce yapılmış araştırmalardan elde edilen sonuçlardan yararlanılmış ve daha önce yapılan çalışmalarda çoğunlukla üzerinde durulan enerji ve turizm alanındaki ilişkilerin yanı sıra önemli bir ekonomik tarihe ve yapıya sahip olan taahhüt sektörü üzerine bir çalışma yürütülmüştür. Müteahhitlik sektörünün de hem istihdam hem de ekonomik getiri olarak enerji ve turizm alanları kadar önemli olduğu ve özellikle yurt dışı istihdam ile yumuşak güç kavramı üzerinden uluslararası ilişkiler açısından önemli olabilecek bir alan olduğu kavramı benimsenmiştir.

Turkish-Russian relations have a background of centuries and every period has the importance that requires to be examined individually. The relations were under the strain of war until the 20th century then developed another dimension following the 1917 Revolution. The new Russian regime, which was politically against Western Imperialism, supported the Turkish Government who also was at war with the West. After decades the two governments initiated very close relations. During the Cold War, despite being positioned on the opposite sides of the International Relations system, they managed to maintain their bilateral relations. The Russian Federation made direct investments and built factories especially in the 60s. After the mid-80s the financial relations became closer. The milestone was `Natural Gas Supply Agreement` signed in 1984. This agreement brought the financial relations into another dimension. In the 90s the relations between two countries were close due to natural gas trade. However, relations were also put under strain due to Russia taking advantage of the Kurdish Issue in Turkey in response to Turkey's attitude on the Chechnya Issue, As of 2000 both countries started more active political and financial relations. The volume of trade and political approach developed.. Consequently, the Turkish constructors carried out several important projects in Russia. The peak of the relations was the Visa Agreement signed in 2010.In this study, the history of Turkish-Russian relations are examined in political, economical and social aspects. With an inter-disciplinary point of view, these relations are examined in regard to their interactions with each other and focused on the necessity of discussing the political and economic indissociably. What makes this study unique is its aim to examine the subject, not discussing economics and politics individually but as a whole. In findings, this study benefited from the outcomes of previous research and the extent of this study is taken beyond the relations in energy and tourism sectors the construction sector which has significance in terms of the context and economic history. This study refers to the contraction business as equally important as energy and tourism sectors in terms of economy and employment. Especially its importance in employment abroad and in the international relations arena as a soft power concept .