Kimlik tanımı bağlamında Türkiye`nin İran üzerinden geliştirdiği tehdit algıları (1980-2003)

Abstract

Devletlerin ve ulusların kendi kimliklerini tanımlama şekilleri gerek algıladıkları tehditlerde gerekse iç ve dış siyasetlerinde aldıkları kararlarda önemli bir etkiye sahiptir. Her kimlik bir inşa sürecinin ürünüdür ve bu sürece jeopolitik konum, inanç sistemleri, tarih boyunca yaşanan tecrübeler gibi birçok faktör etki etmektedir. Türkiye ve İran ise her şeyden önce üzerlerinde bulundukları coğrafyanın jeopolitik durumu sebebiyle sosyal hafızalarında birçok savaşı, göçü, toplumsal olay ve dönüşümü barındırmaktadır. Bunun yanında söz konusu coğrafyalar üzerinde yaşayan halkların kadim zamanlardan bu yana sahip oldukları birikim ve tecrübeler bu iki ülkenin iç ve dış siyasetlerine etki etmektedir.Çalışmanın ilk bölümünde 1980 ila 2003 yılları arasındaki dönemde Türkiye Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasındaki rekabet alanları ve ekonomik ilişkiler ele alınmış ve böylece dönem boyunca iki ülke ilişkileri hakkında genel bir çerçeve çizilmeye çalışılmıştır. Ardından takip eden bölümlerde ise ilgili dönemde laik ve demokratik bir devlet hüviyetindeki Türkiye Cumhuriyeti ile teokratik bir İslam Cumhuriyeti olan İran İslam Cumhuriyeti arasında `irticaî terör` ve `bölücü terör` meseleleri özelinde yaşanan krizlerin nedenleri irdelenmiştir.

Every identity is a result of a construction process, and many factors, such as geopolitical positions, systems of belief, and historical experiences, play an essential role. As for Turkey and Iran, they hold many wars, immigration, and social occurrences and transformations due to the geopolitical positions of the area. Furthermore, the nations who have lived in the area since ancient times have influenced the internal and foreign policies of both countries due to the historical experiences they have had.In the first chapter of this study, the grounds of rivalry between the Republic of Turkey and the Islamic Republic of Iran and the economic relations between the two countries since 1980 until 2003 will be studied, and a general framework of the relationships between them during this period will be drawn. In the following chapters, the causes of the crises resulted from the `radical terrorism` and `separatist terrorism` issues will be discussed.