Enerji ekonomi-politiği çerçevesinde Doğu Akdeniz doğal gaz kaynaklarının değerlendirilmesi

Abstract

Son yıllarda meydana gelen Doğu Akdeniz hidrokarbon keşifleri, bütün enerji kaynaklarında görüldüğü gibi keşiflerin gerçekleştiği bölge ülkelerinin, bölgenin ve küresel güçlerin bölgeye ilişkin ekonomi-politik yapılarını değiştirmektedir. Bu tez çalışması, Doğu Akdeniz'de meydana gelen hidrokarbon keşiflerinin Doğu Akdeniz ülkelerine, bölgesel ve küresel dinamiklere yaptığı ekonomik, politik, hukuki ve diplomatik etkileri inceleyerek, gerçekleştireceği potansiyel değişimlere ilişkin değerlendirmelerde bulunmaktadır. Çalışma, enerjinin ekonomi-politiği çerçevesinde ele alınmaktadır. Doğu Akdeniz hidrokarbon kaynaklarına ilişkin ihraç seçenekleri, fizibilite ve fayda/maliyet analizi ile ele alınmakta, Münhasır Ekonomik Bölge ve deniz yetki alanı kavramları ekseninde Doğu Akdeniz'de meydana gelen çatışmalar incelenmektedir. Gerçekleşen keşiflerin bölgesel ve küresel bazda diplomatik ilişkileri ne yönde etkileyeceği ve Türkiye'nin bu değişimlerdeki potansiyel konumu değerlendirilmektedir. Doğu Akdeniz hidrokarbon keşiflerinin gelişimine ilişkin engeller, keşiflerin gelişimi halinde ortaya çıkacak ekonomik, politik, hukuki ve diplomatik imkanlar ile potansiyel bloklaşma ve işbirlikleri ortaya konulmaktadır. Ortadoğu ve Doğu Akdeniz'de yıllardan beri süre gelen kökleşmiş tarihi ve politik sorunların, hidrokarbon keşiflerinden ne yönde etkileneceği açıklanmakta ve birçok ekonomi-politik sorunu barındıran Doğu Akdeniz ülkelerinin enerji keşiflerinden olumlu ya da olumsuz olmak üzere nasıl etkileneceği analiz edilmektedir. Doğu Akdeniz hidrokarbon keşifleri bağlamında ABD, Rusya, İngiltere, NATO, BM ve AB gibi küresel ve dominant güçlerle, çok uluslu kurumların bölgeye ilişkin politikaları önemli dönüşümlere şahit olmaktadır. Küresel güçlerin, bölge ülkelerinin ekonomi-politiğini doğrudan etkilemesi nedeniyle bu aktörlerin bölgeye ilişkin değişen tutum ve politikaları ortaya konulmaktadır. Özetle, bu tez çalışmasında Doğu Akdeniz'de meydana gelen hidrokarbon keşiflerinin enerji ekseninde yarattığı ve meydana getireceği ekonomi-politik değişimler ele alınmaktadır.

The Eastern Mediterranean hydrocarbon discoveries occurring in recent years, as seen in all energy resources, change the political-economic structures of the region's countries, regional dynamics and policies of the global powers on Eastern Mediterranean region. This thesis examines the economic, political, legal and diplomatic impacts of the hydrocarbon discoveries in the Eastern Mediterranean to the Eastern Mediterranean countries, regional and global dynamics, and assesses the potential changes it will make. This study is conducted with the political economy of energy context. Export options for the Eastern Mediterranean hydrocarbon resources are analyzed with feasibilities and cost and benefit analyses. In addition, this study analyzes Exclusive Economic Zone and maritime jurisdiction disputes in the Eastern Mediterranean. Shifts in regional and global diplomatic aspects and Turkey's potential position of these changes are considered based on Eastern Mediterranean hydrocarbons. The obstacles related to the development of the Eastern Mediterranean hydrocarbon discoveries and the economic, political, legal and diplomatic opportunities and potential blockages and cooperations that arise in the event of discoveries are introduced. It explains how the long-established historical and political conflicts in the Middle East and Eastern Mediterranean will be affected by hydrocarbon discoveries and analyzing, how the Eastern Mediterranean countries, which have many political-economic problems, will be affected by Eastern Mediterranean energy discoveries, whether positive or negative. In the context of the Eastern Mediterranean hydrocarbon discoveries, the policies of the global and dominant powers as well as the multinational institutions such as USA, Russia, Britain, NATO, UN and EU are significantly transformed in the region. In this thesis, due to direct political-economic impacts of the global powers on the Eastern Mediterranean countries, the changing attitudes and policies of the region are presented. In summary, this thesis examines Eastern Mediterranean hydrocarbon discoveries, actual and potential political-economic impacts in the context of the energy.