Antalya, Olympos antik kenti yeraltısuyu akımı modellemesi

Abstract

Olympos, nehir kenarına kurulmuş antik dönem kentidir. Antik kent, sığ bir yeraltısuyu tablasının üzerine kurulmuştur. Bölgede yapılan çalışmalarla şehri ortadan ikiye bölen nehrin kuzeyinde bir göl bulunduğu ve çevredeki kireçtaşlarından gölün beslendiği ortaya konulmaktadır. Günümüzde, hidrolojik koşulların değişmesinden dolayı göl kurumuştur ve antik göl sınırları içerisinde çok sığ yeraltısuyu seviyesi gözlenmektedir. Yapılan arkeolojik kazı çalışmalarıyla, antik dönemde gölün kullanıldığı ve göldeki fazla suyu drene eden antik kanalların varlığı ortaya konulmuştur. Gerek güncel hidrolojik koşulların, gerekse deniz seviyesinin değişiminden dolayı bu kanallar günümüzde kullanılamaz haldedir. Geçmiş deniz seviyesinin günümüze göre farklı bir seviyede bulunması ve güncel yeraltı-yüzeysuyu dengesinin sağlanması için daha sonradan doğal veya yapay olarak oluşan kanallar, antik dönemde kullanılabilir halde bulunan bazı yapıları günümüzde sular altında bırakmıştır. Bu durum bölgenin arkeolojik açıdan araştırılmasını güçleştirmektedir. Yapılan tez çalışması ile Olympos antik kent bölgesinde; bölgedeki arkeolojik araştırmaların sürdürülebilir olması amacıyla sular altında kalan yapılar üzerinde uygulanacak drenaj yöntemleri için temel bilgilerin üretilmesi amaçlanmıştır. Bölgenin güncel ve geçmiş döneme dair yeraltısuyu-yüzeysuyu ilişkisinin MODFLOW-2000 yazılımının GMS arayüzü kullanılarak modellenmesi hedeflenmiştir.

Olympos is an ancient city founded by the river. The ancient city was built on a shallow groundwater table. The studies in the region prove that there was an ancient lake in the north of the river which divides the city into two parts from the middle and the lake was fed from the surrounding limestones. Nowadays, the lake has dried up due to the altered hydrological conditions and very shallow groundwater levels are observed within the boundaries of the ancient lake. The archeological excavations have revealed that the lake was used in the ancient times, and ancient channels draining the excess water in it were existed. These ancient channels are currently unavailable because of both the current hydrological conditions and the changes in the sea level.Not only existing a difference between the sea level in the past and the present but also the channels which were formed naturally or artificially to maintain the current ground-surface water balance, some of the ancient structures have been drowned today. This situation makes it difficult to carry out archaeological research in the region. In the light of this thesis project, it is aimed to produce the basic information about the drainage methods to be applied on drowned structures in order to sustain the archeological researches in the ancient city of Olympos; besides, it is purposed to model the relationship between the groundwater and the surface water of the region by using the GMS interface of MODFLOW-2000 software.