Kapalı ve açık beceri gerektiren bireysel sporlardaki kişilik özelliklerinin araştırılması

Abstract

105 ÖZET Kapalı ve açık beceriler gerektiren bireysel sporları yapan elit sporcuların kişilik özelliklerini Cattell'in 16 PF Envanterini kullanarak araştıran çalışmamızda, envanterde yer alan B, E, H, ve Q2 faktörlerinde gruplar arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde motor davranışı tanımlamada ve açıklamada başvurulan üç temel kavram, yetenek, kapasite, ve beceri tanıtılmış ve bunların özellikleri tartışılmıştır. Bu üç temel kavramın kalıtım ve çevre ile olan bağıntıları üzerinde kısaca durulmuş ve becerinin diğerleriyle karşılaştırıldığında motor görevle daha yakın bir ilişkisi olduğu saptanmıştır. Becerinin değişik sınıflamaları olduğu belirtilmiş ve çalışmamızda bunlardan kapalı-açık sınıflamasının kullanılacağı vurgulanmıştır. Kapalı-açık sınıflamasına değişik boyutlar getiren yaklaşımlar gözden geçirilmiş ve bu yaklaşımların ortak noktaları saptanarak her iki tür becerinin uygulandığı motor davranış ortamlarının genel özellikleri belirlenmiştir. Birinci bölümde ayrıca kişilik kuramları kısaca tanıtılmış ve çalışmanın amacına en uygun kuramın treyt kuramı olduğu sonucuna varılmıştır. İkinci bölümde çalışmanın amacı, yöntemi, denekleri ve uygulanan kişilik envaterinin ayrıntıları ve uygulanmasına ilişkin bilgiler verilmiştir.106 Çalışmanın üçüncü bölümünde verilerin analizi, bulgular ve yorumlar sunulmuştur. Parametrik olmayan bir istatistik yönteminin ( Mann-Whitney U) neden kullanıldığı anlatılmış, analiz sonucu alınan bulgular tablolar halinde verilmiştir. Bu bölümde ayrıca açık beceri gerektiren sporlarda B (zeki, kıvrak, soyut), E ( başat, kavgacı, sert), H ( maceracı, dışadönük, gözüpek), ve kapalı beceri gerektiren sporlarda ise Q£ (kendine yeterli, otonom) faktörlerinde farklılıklar bulunduğu behrtilmiştir. Kapalı ve açık beceri gerektiren sporları yapan elit bayan sporcu gruplarının karşılaştırmasında ise kapalı beceriye sahip grubun H ( maceracı, dışadönük, gözüpek) faktöründe açık beceriye sahip gruba oranla daha yüksek puanlar aldığı saptanmıştır. Açık beceri gerektiren sporları yapan elit erkek sporcuların B, E, ve H faktörlerinde kapalı beceriler gerektiren sporları yapan elit erkek sporculardan daha yüksek puan aldığı belirlenmiştir. Araştırmamızın tartışma bölümünde saptanan anlamlı farklılıklar motor görev ortamının gerektirdiği beceri türleri ile ilişkilendirilerek açıklanmıştır.

107 SUMMARY A Study on Personality Traits in Individual Sports Requiring Open and Closed Skills The present study aims at identifying personality traits of the elite athletes who are performing individual sports that require open and close skills. By using Cattell's 16 PF Questionnaire in the analysis, the study finds out significant differences between groups in B, E, H, and Q2 factors of the questionnaire. The first chapter of the study introduces the three basic concepts commonly referred in the definition of motor behavior, namely ability, capacity and skill and discusses basic aspects of these notions. Following a brief review of different approaches to these concepts, arguments centering around the role of heredity and environment in determining the aspects of motor skill has been stated and skill has been defined as having more close relations to motor tasks compared to others. Additionally, the same chapter indicates that there are different approaches to the classification of motor skill and points out that it is the open-closed classification which will be employed in the study. Furthermore, by comparing and contrasting different approaches to open- closed classification, the study derives common points from these approaches and identifies the generel features of the motor behavior contexts where both types of skills are displayed. Finally, the first chapter108 provides a brief review of the theories of personality and identifies trait theory as the most appropriate one for its research context. The second chapter provides information concerning the general context of the study including its method, subjects, and details of the personality questionnaire and its application procedure. The third chapter presents the analysis of the data, basic findings and their interpretation. This chapter also justifies the use of a nonparametrical statistical test in the analysis of the data and displays the results in detailed tables. The significant differences found as a result of the analysis of the data are as follows: individuals who score better than others in the factors B, E, H are practicing the sports that require open skills; individuals who score better in Q2 factor are the ones who are practicing the sports that require closed skills. While sex does not appears as a determining factor in the level of scores, female athletes who are practicing sports that require closed skills performed better than others in factor H. In its final section, the study concludes that the significant differences that has been found in the analysis are to be explained on the basis of relationship between the requirements of the context of the motor tasks and the types of skills demanded in performance.