Türk sosyologların yapıtlarında beliren dünya görüşleri

Abstract

105 ÖZET Bu çalışma, Türk sosyologlarından Ziya Gökalp, Prens Sabahattin ve Niyazi Berkes'in yapıtlarında beliren dünya görüşlerinin içeriğinin çözümlenmesi temeline dayanmaktadır. Bu dayanak noktasından hareketle bilim ve dünya görüşü olguları da sosyolojik açıdan irdelenmektedir. Bu incelemeler ışığında bilim ve dünya görüşünün genel özellikleri ortaya çıkarılmaktadır. Bu çalışmada sosyologların toplumsal olaylara ve ilişkilere belli bir dünya görüşü ile bakabileceği varsayılmaktadır. Bu varsayıma bağlı olarak dünya görüşlerinden özellikle Materyalizm, İdealizm, Liberalizm, Solidarizm ve Sekülarizm ele alınmaktadır. Bu dünya görüşlerinin sıklığı ve özellikleri Ziya Gökalp, Prens Sabahattin ve Niyazi Berkes'in belirlenen yapıtlarında çözümlenmektedir. Çözümlemeler sonucunda sosyologların yapıtlarındaki dünya görüşlerinin ve bu görüşlere ilişkin tutumların birbirinden farklı olduğu ortaya çıkmaktadır. Gökalp, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muassırlaşnıak adlı yapıtında idealist, Sabahattin, Türkiye Nasıl Kıırtarılahilir? adlı yapıtında liberalist, Berkes ise Türkiye'de Çağdaşlaşma adlı yapıtında birinci sırada idealist dünya görüşüne yer vermektedir. Gökalp ve Sabahattin birinci sırada yer verdikleri dünya görüşünü yandaş bir tutumla ele almaktadır. Oysa Berkes idealist dünya görüşünü tarafsız bir tutumla işlemektedir. Gökalp materyalizmi. Sabahattin idealizmi, Berkes ise sekülarizmi ikinci sırada işlemektedir. Gökalp materyalizme. Sabahattin idealizme ağırlıklı olarak tarafsız bir tutumla yer vermektedir. Berkes ise sekülarizmi yandaş bir tutumla işlemektedir. Bunlardan hareketle Gökalp'in idealist, Sabahattin'in liberalist, Berkes'in ö©Kitluı iöt £lü*v$*ft igiawwt ile tutalım*»! MÎM^m *v ilf&kilfeHS QaKligt 8ö§*t@H@tü«llf.

106 ABSTRACT The World Views Which Appear in The Studies of Turkish Sociologists This study is based on the analysis of the contents of the world views which appear in the studies of Turkish sociologists Ziya Gökalp, Prens Sabahattin and Niyazi Berkes. From this point of view, the science and world view subjects are explored and inquired from a sociological perspective. In the light of this inquiry, the general particulars of science and world view are given. In this study, it is supposed that the sociologists will be able to look at the social events and relations with a specific frame of mind. Among the world views, especially Materialism, Idealism, Liberalism, Solidarism and Secularism are taken in to consideration. The characteristics and frequency occurence of these world views are analysed in the specified works of Ziya Gökalp, Prens Sabahattin and Niyazi Berkes. The and results of this analysis, brought out the differences between the world views and the attitudes possessed by these sociologists. Gökalp is an idealist in his study Turkism, Islamism, Modernization (Türkleşmek, İslamlaşmak, Muassıılaşmak), Sabahattin is a liberalist in his study How Turkey Can be Survived?(Türkiye Nasıl Kurtarilabilir?) and Berkes exhibited firstly idealistic opinions in his study The Development of Secularism in Turkey (Türkiye'de Çağdaşlaşma). Gökalp and Sabahattin uphold the world view of partial as primary. But Berkes upholds a non-partial world view. In their studies, Gökalp takes materialism into consideration as secondary; Sabahattin, Idealism and Berkes, secularism, Gökalp takes materialism an Sabahattin takes idealisin non«pnrtm1 but Berkes tnk»9 seeulHrisiti partial.107 In conclusion, it can be said that, Gökalp takes the social events and relationships with an idealist point of view, Sabahattin with a liberalist point öf view and Berkes with a secularist point of view.