1960 sonrası Türk tiyatrosunda tutsaklık

Abstract

ÖZET 1960 SONRASI TÜRK TİYATROSUNDA TUTSAKLIK Tutsaklık, bir insanlık durumu olarak dram sanatının en çok ilgilendiği konular arasındadır. Tutsaklık ve özgürlük olguları a- rasmdaki diyalektik ilişki, tutsaklık konusunu ele alan oyunların ay nı zamanda özgürlük olgusundan da söz etmelerini beraberinde ge tirmektedir. Bu çalışmada tutsaklık, engellenen/ sınırlanan herhangi bir iradenin içinde bulunduğu durum olarak ele alınmış; tutsak edenle tutsak olan arasındaki ilişki bağlamında, dramatik olana katkısı ba kımından değerlendirilmiştir. 1960 sonrası Türk Tiyatrosunda tut saklık durumunu dramatik yapının merkezine koyan oyunlar ele al dıkları tutsaklık durumları bakımından sınıflandırılmıştır. Bu dönemde yazılan oyunlar yazarlarının vurguladıkları tutsaklık durumları temel alınarak smıflandınldığmda dokuz ayrı kategori oluşmaktadır. Kategori başlıkları bireyselden toplumsala doğru sırasıyla şu şekildedir: `Bir İsteğe, Beklentiye Tutsak Olma`; `Bir Düşünüş Biçimine Tutsak Olma`; `Bir Yaşam Biçimine Tutsak Olma`; `Toplumsal Konuma, Kimliğe Tutsak Olma`; `Egemen Güçlere Tutsak Olma`; `Bir Başka İradeye Tutsak Olma`; `Yaşam Koşullarına241 Tutsak Olma`; `Toplumsal Kurallara, Törelere Tutsak Olma`; `Top lumsallığın Tutsak Ediciliği`. 1960 sonrasında kaleme alman oyunlarda tutsaklık gibi ö- nemli bir insanlık durumunun pek çok boyutuyla ele alınmış olması dönem yazarlarının güçlü dramatik durumlar yaratmada doğru bir yöneliş içerisinde olduklarını gösterir. Ayrıca bu konuyu ele alan o- yunlar, olgu bağlamında yeni açılımlar yakalamak durumunda olan yazarlarımızın dikkate almak durumunda olduğu önemli bir miras niteliğindedir.

SUMMARY CAPTIVITY IN POST 1960 TURKISH THEATRE As a human condition, captivity has been one of the main concerns of drama. The plays based on the captivity theme also deals with the liberty phenomenon because of the dialectic relationship between captivity and liberty. In this resarch, captivity, described as a situation in which any will is obscured or/ and limited, has been evaluated according to its contribution to what is dramatic in the concept of captive /captor relation. Post 60's Turkish plays built on captivity situation has been categorized with the captivity situation they present. When the plays of this period are classified according to the captivity situtation they present, it is possible to create nine different categories. From individual sphere to the public sphere the categories can be listed as follow: `Captive to an Expectation to a Wish`; `Captive to a Reflection Style`; `Captive to a Life Style`; `Captive to a Social Position or Social Identity`; `Captive to the Dominant`; `Captive to an Other Will`; `Captive to Life Conditions`; `Captive to Social Rules and Norms`; `The socialization as a Captor`.