Varlık vergisi ve İçel`deki etkileri

Abstract

136 ÖZET Bu tez çalışması Türkiye'nin, İkinci Dünya Savaşı sırasında uygulamaya koyduğu bir verginin İçel ilindeki uygulamasını ve etkilerini açıklamaya çalışmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. İkinci Dünya Savaşı'nın Türkiye Cumhuriyeti 'ne getirdiği ekonomik sıkıntıları çözebilmek, enflasyonu önlemek, piyasadaki para miktarını azaltmak, savaş sırasında elde edilen haksız kazançları vergilendirmek gibi ekonomik amaçlar düşünerek çıkarılan `Varlık Vergisi` uygulaması sırasında amaçlarından uzaklaşmıştır. Vergi tüm gelir sahiplerini vergilendirmek amacıyla çıkartıldığı halde, hedef kitle olarak gayrimüslimleri seçmiş ve verginin yüzde 5 3 'ünü nüfusun yüzde 2,6' sini oluşturan gayrimüslim Türk vatandaşları ödemiştir. « Bu gerçekten yola çıkarak, çok etnikli, çok dinli bir nüfusa sahip olan ve o dönemin önemli bir liman kenti olan İçel ilinde bu verginin uygulanış şeklini ve etkilerini araştırmak bu çalışmanın temeli olmuştur. İçel ilinde Mersin merkezde bu vergiyi ödemek üzere 312 vergi mükellefi tespit edilmiş, bunun yüzde 34'ünü teşkil eden gayrimüslimler toplam verginin yüzde 75 'ini ödemekle yükümlü kılınmışlardır. Aym şekilde gayrimüslim olmayan Türk vatandaşları arasında da verginin tespitinde gözle görülür haksızlıklar yaşanmış, vergi tam bir keyfiyetle tespit edilip uygulanmıştır. Siyaset ve yöneticilere yakın olmak verginin etkisinden kurtulmada137 öncelik teşkil etmiştir. Netice de İçel ilinden 1942 yılının Kasım ayından 1944 yılının Mart ayına kadar 6.436.000 TL Varlık Vergisi tahakkukatından yüzde 85'i, 5.445.000 TL'si tahsil edilmiştir. Bu meblağın 2.752.793 TL' sı Mersin Merkez'den ödenmiştir.

138 SUMMARY This sutdy was carried to try to explain the implementation and the impact of a tax in İçel, which was put in to practice during the Second World War, in Türkiye. The `Wealth Tax Law` which was introduced by the Turkish Republic for the sake of economic benefits such as ending the financial crisis caused the second World War, curbing the inflation, diminishing the amount of money in the market, taxing unfair incomes acquired during the war deviated from its purposes, leading to political, social, economic and demographic consequences. Based on the reality indicated above, this study was conducted to investigate the procedure of this tax and itsimpact in İçel, which used to have multi national and multi-religious population, and which was an outstanding part at that time. İn İçel, Mersin, 312 tax-payers were identified to pay this tax; the non-moslems who constituted 34 percent of this number were obliged to pay 75 percent of the total tax. Similarly, in assesment of the tax, unfair implementations were prevalent among the Turkish citizens as well. The tax was imposed arbitrarily, resulting in injustice. Affliation with the politicians and the rulers primarily meant being exempted of the tax. As a result, in İçel from November, 1942 until March, 1944, 85 percent 5.445.000 TL of the accrued Wealth Tax was collected. 2.752.795 TL of that amount was raised from Mersin.