Tıbb-ı Şahi tercemesi (dilbilgisi özellikleri-metin-dizin)

Abstract

426 ÖZET Çalışmamızın giriş bölümünde tıp tarihi, eski tıp anlayışı ve metnin içeriği hakkında genel bilgi verilmiş, el yazması olan metnimizin tanıtımı yapılmıştır. Dil incelemesi, üç ana başlık altında toplanmıştır. Yazım bölümünde, metnin yazım özelliklerinin, dönemin genel yazım özelliğiyle ne oranda benzerlik ve farklılık gösterdiği, yazımın kendi içerisinde düzenli olup olmadığı incelenmeye çalışılmıştır. `Ünlülerin, sözcük başında, içinde ve sonunda yazılışları gösterilmiştir. Ünsüzlerin durumu da aynı şekilde art ünlülü ve ön ünlülü sözcüklerde olmak üzere ayrı ayrı incelenmiştir. Ses bilgisi bölümünde, ünlüler ve ünsüzlerin uyum durumları ve eserde görülen ses olayları incelenmiştir. Biçim bilgisi bölümünde ise yapım ve çekim ekleri sırasıyla incelenmiş, her bölüme metinden ilgili örnekler verilmiştir. Metin bölümünde, yazmanın çeviriyazısı yapılmıştır. Dizin bölümünde, metnin söz varlığı ortaya konmuş, sözcüklerin metin içerisindeki anlamlan belirlenmeye çalışılmış, gramatikal dizin yapılmış ve sözcüklerin hangi dilden kaynaklandıkları belirtilmiştir. Bütün sözcüklerin sayfa ve satır numaralan verilmiştir. Metinde geçen özel adlar427 çok az sayıda olduğu için ayrıdan `Özel Adlar Dizini` yapılmamıştır, bu sözcükler `Dizin-Sözlük' de verilmiştir.

428 SUMMARY In the introduction, a general information about the perception of medicine in the 1 7lh and 1 8th centuries and the content of the text was provided. The handwritten text was introduced. Grammatical investigation was divided into three sections. In the orthography section, after the explanation of the orthographic characteristics of the text it was considered whether the text was written according to the orthop`aphic rules of the period and whether it is consistent in its own orthography. The method of writing vowels at the beginning, middle and at the end of the words' was demonstrated. In the same way, the manner of writiag consonants was investigated in the words, which includes back and front vowels. In the phonological section, vowel harmony, consonant assimilation and phonological changes were investigated. In the morphological section, derivational and inflectional suffixes were explained with related examples from the text. In the text section, transcription of the manuscript was provided. In the index, lexicon of the text was exposed, the contextual meaırâg of the words was described, an alphabetical index was provided and ethymology of the words was added. Each entry was completed with page and line numbers where the word is located. Because the number of proper nouns in the text was few, they were not grouped under a separate title of proper noun Index. They were included in the index.