Kant`tan Scheler`e Alman idealizminde insan ve varlık sorunu

Abstract

İİ ÖZET Bu çalışmada, Alman İdealistlerinden Kant, Fichte, Schelling ve Scheler'in insan ve varlık anlayışları ele alınmıştır. İnsanın varlık yapısını betimleyen bu filozofların, temel görüşlerinde birleştikleri, felsefelerinde insan probleminin önem kazandığı ve özneyi ön plana aldıkları vurgulanmıştır. İlk bölümde, İlkçağdan Kant' a kadarki süreçte, filozofların insan doğasına ve yaşamına olan bakış açılan ele alınmıştır. İkinci bölümde, Kant' m insan ve varlık anlayışı ortaya konulmuştur. İnsanı fenomen ve numen alanlarına bölen Kant' m, fenomen olarak bakıldığında, inşam bir doğa varlığı, numen olarak bakıldığında ise onu bir akıl varlığı olarak gördüğü, ahlak alanında, ahlak yasası, özgürlük, otonomi gibi kavramların ışığında incelediği ve insanın ahlaki yönünü vurguladığı gösterilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Fichte ve Schelling'in insan ve varlık anlayışlarına değinilmiş, Fichte' de ben' in, ben-olmayan'ı yaratarak aslında kendisini ortaya koyduğu, karşıtlıkları nasıl kendinde erittiği vurgulanmıştır. Schelling'te bilinçsiz bir yaratıcı zeka olan doğanın, insanda bir bilinçliliğe dönüşerek kendi öz bilincine kavuştuğu gösterilmeye çalışılmıştır. Doğa ve insan tininin birbirinin aynı olduğu ve insandaki yaratıcı zekanın, sanatı yaratarak doğanın üstüne yükseldiği vurgulanmıştır. Dördüncü bölümde, Scheler'in insan ve varlık anlayışına değinilmiş, insanın psikovital alanda diğer canlılarla beraber doğa tarafından belirlendiği, Geist alanında ise özgür bir varlık olarak 'insan' olmaya başladığı ve bu alanın sadece insana özgü bir varlık alam olduğu vurgulanmıştrr. Anahtar kelimeler: Kant, Fichte, Schelling, Scheler, varlık, insan, Alman idealizmi

SUMMARY In this study the conceptions of human and being in German Idealists philosophers such as Kant, Fichte, Schelling and Scheler. These philosophers who describe the nature of human beings share common ideas on human problem and emphasize the subject. The views of philosophers of the concept of human and being from Ancient Greek philosophy till Kant is given in the first chapter. The second chapter is about Kant's philosophy of human and being. By dividing being in the phenomenal and noumenal worlds, Kant considers a human being as a being of nature in the phenomenal world and as a being of reason in the noumenal world. In the world of ethics, a human being is investigated by means of concepts such as freedom, autonomy and the code of ethics. In the third chapter, the views of Fichte and Schelling on human and being are described. In Fichte' s philosophy, I composes the contradictions in itself by creating non-I. In Schelling' s view, the nature, which is a non-conscious creator of intelligence, gains self-consciousnes by becoming transforming into consciousness in humans. According to Schelling, Geist of nature and Geist of humans are the same, however, the creative intelligence in humans goes beyond the nature by aesthetic creation. In the fourth chapter, Scheler' s conception of human and being is described. According to Scheler, a human being is defined by nature along with other creatures in the psycho-vital realm, but the realm of Geist is only for humans and a human being can become a free being only in the realm of Geist. Key words: Kant, Fichte, Schelling, Scheler, being, human, German Idealism