Dilin doğuşu kuramlarının bilişsel dilbilim açısından değerlendirilmesi

Abstract

11 ÖZET Bu çalışmanın ana amacı, insanın bilişsel evrimi temelinde tezler ve karşı tezleri ile dilin doğuşu tartışmasını, ta başından itibaren tarihsel seyri içinde araştırmak, insan dilinin biyolojik, sosyal ve bilişsel ön koşullarını saptamak ve aşağıdaki konularla ilgili en son kuramsal açıklamalarıyla dilin kökleri tartışmasının güncel durumunu değerlendirmektir: 1. dilin insan evrimindeki yeri 2. insan beyninin/zihninin yapısı, zihinsel süreçler ve düşünce ile dil arasındaki ilişki 3. dil edinimi ve dilin evrimi 4. insan dili ve hayvan iletişimi Birinci bölüm çalışmanın amacım tanıtmakta ve dil olgusunu, dilin doğuşunu açıklama çabalarının sebeplerini ve bu ödevin zorluğunu vurgulayarak sorunun çerçevesini belirlemektedir. İkinci bölüm tartışmanın seyri boyunca etkili olmuş bilginler tarafından önerilen kurgusal senaryolara yer vermektedir. Üçüncü bölüm evrimin düzeneklerinin ve antropolojik zincirin ayrıntılı bir çalışması ile dil evriminin genel olarak insan evrimi sürecindeki yerini araştırmaktadır. Doğal ayıklanma temelinde dilin yaşamkalım değerini tartışmakta ve ayrıca insan beyninin ve konuşma organlarının evrimi ile alet yapımı ve alet kullammmm evrim ile etkileşimini incelemektedir. Dördüncü bölüm dil ile insan beyninin/zihninin, algılama, temsil, çıkarım, yorum, iletişim ve düşünce gibi diğer bilişsel yetileri arasındaki bağlan ortaya çıkarmaIll çabası içinde insan dili ve bilişselliğini ele almaktadır. Bu bölüm ayrıca, hayvan iletişim dizgeleri konusundaki tartışmayı, ve insan evrimi ile ilgili görüşler üzerine etkilerini ayrıntılı bir şekilde sunmaktadır. Beşinci bölüm, insan biyolojisi, sosyal yaşam ve bilişsellik bağlamında dilin asgari koşullarım saptamaya çalışmaktadır. Altmcı bölüm, Milattan önce 500 yıllarından modern çağların eşiğine kadar belli başlı kilometre taşlan ile dilin doğuşu ve evrimi konusundaki dikkat çekici görüşleri anlatmaktadır. Yedinci bölüm, belli başlı kuramsal akımlar ile evrimci (evolutionist) cephede yer alan iki farklı yaklaşımı, uyumlaşımcı (adaptationist) ve başkalaşıma (exaptationist) modellerin tezlerim inceleyerek, dilin doğuşu tartışmasındaki güncel durumun özet bir tablosunu vermektedir. Ayrıca bu bölümde dilin jestsel (gestural) doğuşu ile melodik (memetic) doğuşu kuramlarının bir özeti sunulmaktadır. Sekizinci bölümde, Bickerton'un yalnızca sözcüklerden oluşan ön dilin (protolanguage) ortaya çıkışı ve kurallara dayalı bir işleyişe sahip dile (language) dönüşüm evrimi senaryosu anlatılarak, tezin odak noktasına ilişkin önemli noktaların altı çizilmekte ve tez sonuçlandırılmaktadır. Anahtar kelimeler: evrim, dilin doğuşu, dil evrimi, dil edinimi, hayvan iletişimi, bilişsel, zihinsel süreçler, doğal ayıklanma, dilin yaşamkalım değeri, ön dil

IV SUMMARY The main goal of this study is to investigate the course of language origins discussion from the very onset in its historical course with arguments and counter arguments on the basis of human cognitive evolution, to establish biological, social and cognitive prerequisites for language and to evaluate the current state of the language origins debate with most recent theoretical explanations accounting for the following points: 1. the place of language in human evolution 2. structure of human brain/mind, mental processes and relationship between thought and language 3. language acquisition and language evolution 4. human language and animal communication systems Chapter I introduces the aim of the study and determines the scope of the problem emphasizing the motives of the efforts to explain the language phenomenon and its origin and the difficulty of this task. Chapter II presents speculation and scenarios of language evolution that have been proposed by influential scholars over the course of discussion. Chapter III investigates the place of language evolution in the general course of human evolution with a detailed presentation of anthropological lineage and mechanisms of evolution. It discusses in detail the survival value of language on the basis of natural selection. It also examines the evolution of human brain and speech organs and the interaction of tool-making and tool use with evolution. Chapter IV deals with human language and cognition studying the language areas in the human brain and trying to explore the ties between language and othercognitive capacities of the human brain/mind such as perception, representation, inference, interpretation, communication and thought. It surveys the arguments in relation to language acquisition and language universality. This chapter also gives a detailed account of the controversy and discussion on animal communication systems and its implications on the views of language evolution. Chapter V sets out to establish the minimum conditions for language with respect to human biology, social life and cognition. Chapter VI depicts a chronological account of historically noteworthy views of language origin and language evolution with major milestones 500 BC through the dawn of modern ages. Chapter VII gives a concise picture of the current situation in the language origins debate with major theoretical trends, discussing the arguments of two evolutionist approaches, the adaptationist and exaptationist models of language evolution. In this section, a very brief summary of gestural, and memetic theories of language origin is also given. Chapter VIII concludes the thesis highlighting the major relevant points to the focus of the study and depicting Bickerton's scenario as to the emergence of protolanguage, which consists of only words (lexical component), and its evolution to language with a rule-based operation (syntactic component). Key words: evolution, language origin, language evolution, language acquisition, animal communication, cognitive processes, natural selection, survival value of language, protolanguage