Levinas`ta öteki sorusu

Abstract

Levinas batı felsefesinde ontolojinin egemenliğini ortadan kaldırmaya, etiğe, öncelikli bir konum kazandırmaya çalışır. Bu nedenle düşüncesi herşeyden önce `varlık` ve `varoluş` sorunlarına yönelir. `Varlık` ve `varoluş` sorunu için önemli bulduğu başlıca düşünürlerle hesaplaşarak, onları, `öteki`ne bakış açıları doğrultusunda değerlendirir. Levinas'ın yapmaya çalıştığı şey bir etik kurmak değil, etiğin anlamını aramaktır. Bu nedenle yeni bir etik anlayışın sınırlarını zorlamıştır. Bu etik anlayışın merkezi `öteki`dir. Levinas etiğinde de etik özneler koşulsuz bir buyruğa tabidirler. Ancak bu buyruk dışsal ve genel geçer bir ilkeye dayanmaz, doğrudan `ötekfden gelir. `Öteki` herşeyden önce bir yüzdür. Böylece etik alan, `ötekf'nin yüzü ile açılır. Yüz, çaresizliği ve çıplaklığıyla `ben`i kendisine karşı sorumlu olmaya zorlar. Bu sorumluluk `öteki ile olmak`ı, `öteki için olmak`a dönüştürecektir. Etik alan, aynı zamanda `ben`i kendi varoluşunun ağırlığından kurtaran bir aşkınlığm alanıdır. Ben bilincinin temelinde ise herşeyden önce `öteki` ile ilişki vardır. Ancak insan dünyada bir tek `öteki` ile değil, birçok `öteki` ile beraberdir. Bu durum bizi birçok `öteki` arasında bazı durumlarda seçimler yapmaya zorlar. Bu seçimin hakça ve adaletli olması `ben`in, `öteki`nin yüzüyle açılan etiksel alanda kendisini ötekine karşı sorumlulukları doğrultusunda yeniden anlamlandırmasına bağlıdır. Adalet herşeyden önce sorumluluktan ve sevgiden doğar. `Ötekinin yüzü` etik alanı oluştururken adalet, varlığın alanında ortaya çıkar. Etik alanda bilgi edinme süreci olanaksızken, adaletin alanı bilmeyi gerektirir. Çünkü doğru-yanlış, hakh-haksız gibi değerlendirmelerin yetkinlikleIll yapılabilmesi için bilgi şarttır. Bu nedenle adalet, sorumluluğun bilgeliği ya da `sevginin bilgeliği`dir. Levinas'a göre evrensel bir adalet yoktur. Adalet insan ilişkilerinde her duruma göre yeni içerimler kazamr. Bu da adaletin sürekli sorgulanmasını gerektirir.Anahtar Kelimeler: Öteki, yüz, etik, sorumluluk, adalet,

Levinas tries to diminish dominance of ontology and to provide ethics a distinguished position in the Western philosophy. Because of this, his reasoning is inclined towards the problems of 'being' and 'existence'. In doing this, he considers the views of main philosophers on these topics and examines their point of view of 'other'. Levinas' aim is not to establish an ethic, but rather to search the meaning of ethic. For this reason, he brings out a new approach to ethics whose central theme is the 'other'. In Levinas' ethics, ethical subjects are depend on an unconditional imperative. However, this imperative doesn't depend on an exterior and an universal principle, rather it directly comes from 'the other'. 'Other' is a face in the first place. Hence, ethical area is opened by the face of the 'other'. The face forces the 'self to be responsible towards itself by its helplessness and bareness. This responsibility converts 'being with the other' to 'being for the other'. Ethical area is also the area which frees the 'self from the heaviness of its own existance. In the foundation of ethics, there is a relationship with the 'other' in the first place. However, a person in together with not only one 'other' but rather with lots of 'others' on earth. This situation forces us to decide between these 'others' in same situation. This decision can be just only when 'self redefines itself by means of its responsibilities towards the 'other' in the ethical area which is opened by the face of the 'other'. Justice arises from responsibility and love. While 'the face of the other' establishes the ethical area, justice appears in the area of being. While optaining knowledge is impossible in the area of ethics. The area of justice requires the knowledge, since a correctevaluation of rigth-wrong or just-unjust could only be possible with knowledge. For this reason, justice is wisdom of responsibility or 'wisdom of love'. According to Levinas, there is not suchting as universal justice. Justice acquires new contents in every human relationship. This requires a constant questioning of justice.Key words: Other, face, ethic, responsibility, justice