Lise öğrencilerinde sosyal yetkinlik beklentisi ve psikolojik ihtiyaçlar

Abstract

Bu araştırma, liselerde okumakta olan öğrencilerin, Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyini ve Psikolojik İhtiyaçların ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın verileri, Mersin İl Merkezinde Dumlupınar Lisesi, Turizm Meslek Lisesi, MTSO Anadolu Lisesi, Mersin Fen Lisesi ve Mersin Endüstri Meslek Lisesinden seçilen birinci, ikinci ve üçüncü sınıfta okumakta olan toplam 396 öğrenciden elde edilmiştir. Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyine İlişkin verileri elde etmek için Bilgin (1996) tarafından geliştirilen Sosyal Yetkinlik Beklentisi Ölçeği; Psikolojik İhtiyaçları belirlemek için ise, Edwards (1964) tarafında geliştirilen ve Kuzgun (1985) tarafından Türkçe'ye uyarlanmış olan Edwards Kişisel Tercih Envanteri kullanılmıştır.iı_ -ij. _j:i:ı:_ :~j.-j.:i1ı:_ı: ;_;` oncc n c r»_ı__i raSiumaua cıuc cuııcıı verııemı isiai.iK.sei aııauz,ıeıı ıÇm oroo /.j r&K.eı Programı kullanılmıştır. Lise türlerine göre Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyinin ve Psikolojik İhtiyaçların değişip değişmediğini test etmek amacıyla tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyi ile Psikolojik İhtiyaçlar arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Tüm örneklem için Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyini yordayan Psikolojik İhtiyaçları tespit etmek için basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Post-hoc test olarak Tukey testi yapılmıştır. Hata payı üst sınırı oc<0.05 olarak alınmıştır. Araştırma verilerinin analizi sonucunda elde edilen bulgulara göre; 1- Lise Türlerine Sosyal Yetkinlik Beklentisi farklılaşmaktadır. 2- Lise türlerine göre Psikolojik ihtiyaçlar farklılaşmaktadır. 3- Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyi, Düzen, Sebat ve Uyarlık Psikolojik İhtiyaçları ile negatif korelasyon göstermektedir.4- Psikolojik İhtiyaçların bir biriyle ilişkili olduğu, bazılarının kendi aralarında pozitif; bazılarının da negatif korelasyon gösterdiği gözlenmiştir. 5- Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyi, Düzen Psikolojik İhtiyacı tarafından yordanmaktadır. Araştırma bulguları, Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeyi ve Psikolojik İhtiyaçlar ile ilgili daha önce yapılmış araştırmaların bulguları ile birlikte tartışılıp yorumlanmış ve bulgular doğrultusunda geleceğe yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Sosyal Öğrenme, Yetkinlik Beklentisi, Sosyal Yetkinlik Beklentisi, Psikolojik İhtiyaçlar.

The present study was aimed to examine the relationship Social Self-efficacy and Psychological Needs. The data of the study was gathered from 396 1., 2. and 3. grade students who attend to Dumlupinar, Tourism Vocational, MTSO Anatolian, Mersin Science and Mersin Industrial Vocational High School in Mersin city. The data were gathered by Social Self- efficacy Scale developed by Bilgin (1996), and Edwards Personal Preference Schedule developed by Edwarsds (1964) and adapted to Turkish culture by Kuzgun (1985). SPSS 7.5 software was used for the statistical analyses of the data. In order to test whether Social Self-efficacy Levels and Psychological Needs differred according to high schools, seperate one-way ANOVA were administered to the data. To determine the relationship between Social Self-efficacy Level and Psychological Needs, Pearson Product Moment Correlation Coefficient was computed. To determine the Psychological Needs which predict the Social Self-efficacy Level, Lineer Regression Analysis was applied. Tukey test was used as Post-hoc test, and significance level was 0.05 for all analyses. The result of the study showed that: 1- Social Self-efficacy Expectation Levels differs according to high schools. 2- Psychological Needs differs according to high schools. 3- Social Self-efficacy Level was negatively correlated with Order, Endurance and Deference Psychological Needs. 4- Some of the Psychological Needs correlated within each other and some of them showed negative correlation within each other.IV 5- Social Self-efficacy Levels was predicted by Order Psychological Need. The findings were discussed in relation with the related literature, and some recommendations were made based on the discussion. Key words: Social Learning, Self-efficacy, Social Self-efficacy, Psychological Needs.